Een jaar na de opstand: Libië dreigt uiteen te vallen

Op de eerste verjaardag van de “Libische volksopstand” (18 februari) is het volgende beeld te zien: Het “groene verzet” van de Gadaffi-loyalisten ontplooit blijkbaar in het hele land zijn activiteiten, waarbij het op dit moment nog moeilijk is te beoordelen hoe sterk dit verzet werkelijk is. Tegelijkertijd ziet het er naar uit alsof Libië in drie delen uiteen zou vallen. Hieronder de vertaling van een actuele analyse, die de Franse Afrika-deskundige Bernard Lugan op zijn blog heeft gepubliceerd.

De Cyrenaica accepteert geen enkele beslissing, die werd genomen door de “Nationale Overgangsraad” (NTC) in Tripolis. Bovendien, en dit is iets wat de verslaggevers ter plaatse graag over het hoofd zien, bestaan er sterke spanningen tussen islamitische fundamentalisten en de leden van de soefi-broederschappen, die veel invloed hebben in de regio. De fundamentalisten organiseren ware klopjachten op de soefi´s, die zij “ketters” noemen; zo waren er onlangs gewapende twisten n.a.v. de traditionele optochten. De fundamentalisten hebben onherstelbare schade veroorzaakt, toen zij op 13 januari in Benghazi een begraafplaats met de grond gelijk maakten en daarbij ongeveer 30 graven van Marabouts – zo heten in de Maghreb religieuze soefi-leiders, die als heiligen worden beschouwd – schonden en hun stoffelijke resten verstrooiden. De fundamentalisten beschouwen de manifestaties rondom deze graven – religieuze feesten, die overeenkomen met de bekende Moussem-rituelen in Marokko – namelijk als heidense afgodendienst.

Het zuiden van Libië is in twee zones gebroken, die zich beide volledig onttrekken aan de controle door de “Nationale Overgangsraad”. De westelijke zone, die bewoond wordt door de Tuareg, is de basis achter de opstand, die sinds januari het noorden Mali heeft gegrepen. In de centrale, zuidelijke en oostelijke regio´s zijn gevechten uitgebroken tussen Tubu en Arabieren. Omdat het onwaarschijnlijk is, dat de Tubu van Tsjaad hun noordelijke broeders gezien zulke slachtingen in de steek laten, zal er vermoedelijk weldra nog een front bijkomen, wat alle risico´s van een uitbreiding van de onlusten in zich draagt.

Tripolitanië op haar beurt is in vier regio´s verdeeld:

• Misrata bevindt zich in handen van fundamentalistische gangstermilities, die door iedereen gehaat worden. Leden van deze milities hadden kolonel Gadaffi vermoord en zijn zoon Saif aan zijn hand verwond.

• In het zuiden maakt de stam van de Warfalla alleen al ongeveer 30% van de bevolking van de regio uit; ook de Warfalla weigeren de autoriteit van de “Nationale Overgangsraad” te erkennen.

• Tripolis staat onder controle van rivaliserende milities, die alleen hun eigen aanvoerders gehoorzamen; Mustafa Abdel-Jalil, de voorzitter van de “Nationale Overgangsraad”, staat hier volledig machteloos tegenover.

• De enige krachten, die men “solide” kan noemen, zijn de Berber-milities van Zentan en Jebel Nefusa. Terwijl de Berbers van Zentan Arabischtalig zijn, spreken diegenen van hun stambroeders, die een deel van het Jebel Nefusa rondom Nalout en Yafran bewonen (centrum: de stad Zouara) de Berbertaal Tamazight. Er dient aan herinnerd te worden, dat de Berbers sprekenden – en dat betekent gewoon niet alle Berbers – ongeveer 10% van de Libische bevolking uitmaken; in Tripolitanië, waar meer dan 90% van hen leeft, is hun bevolkingsaandeel echter 20%.

De milities van Zentan, die Saif al-Islam, de zoon van kolonel Gadaffi, gevangen houden, spelen op dit moment een subtiel pokerspel. Om dit enigermate te kunnen doorzien, moet men rekening houden met de volgende punten:

1. De Berbers sprekenden weten, dat de “Nationale Overgangsraad” een Arabischtalige politiek zal volgen, die hun specifieke behoeftes negeert; ze hebben daarom van deze kant niets te verwachten.
2. Ook de Arabischtalige Berbers in Zentan hebben tot nu toe niets tastbaars gekregen van de “Nationale Overgangsraad”, zodat ze op dit moment iedere vorm van samenwerking met de raad weigeren.
3. De Warfalla en de stam van kolonel Gadaffi, de Qadhadhfa, dus de natuurlijke tegenstanders van de “Nationale Overgangsraad”, gedragen zich tot nu toe afwachtend.

Wanneer deze drie krachten, die samen ongeveer 70% van de bevolking van Tripolitanië uitmaken, zich aaneensluiten, zouden ze gemakkelijk de controle over de hele regio kunnen overnemen. Nu hebben echter de mensen uit Zentan met Saif al-Islam een troefkaart op zak, die hen gemakkelijk de ondersteuning van de Warfalla, de Qadhadhfa, maar ook van de Tuareg en de Tubu kan opleveren. Het enige probleem dat er op dit moment nog bestaat, is, dat de internationale justitie een arrestatiebevel tegen hem heeft uitgevaardigd.

Dat zijn de complexe en roerige omstandigheden, waar omheen de op dit moment in Libië stroef verlopende onderhandelingen discreet op de achtergrond worden gevoerd. Wordt vervolgd…

Bron:

http://www.unzensuriert.at/content/007280-Ein-Jahr-nach-dem-Aufstand-Libyen-droht-der-Zerfall

Auteur: Bernard Lugan

Vertaald uit het Duits door:

E.J. Bron (www.ejbron.wordpress.com)