Kopten in Egypte: De verliezers van de revolutie

Ze vochten met hun buren voor de “Arabische Lente”. Maar voor de Kopten in Egypte is er van de revolutie niet veel meer overgebleven dan het besef, dat hun leven onzekerder is geworden.

Waarom draag je geen hoofddoek? Anton´s zuster wist eerst helemaal niet wat ze op deze vraag voor antwoord moest geven. Ze had per slot van rekening nog nooit een hoofddoek gedragen. Ze is een Koptische christin, ze kent iedereen in de wijk in Cairo waar ze woont. Dus waarom vroeg de buurvrouw dit nu aan haar? Waarom maken anderen steeds vrijer denigrerende opmerkingen over de Kopten en waarom werden in de Egyptische grondwet nog steeds niet de artikelen verwijderd, die de christenen als tweederangs burgers discrimineren? Anton´s zuster heeft zich dat vaak afgevraagd. Nog niet zo lang geleden hebben de inwoners van Cairo samen op straat voor de revolutie, voor Egypte en voor hun vrijheid gestreden. En plotseling is er alleen nog maar sprake van de macht van de islam. “Dat is er toch een duidelijk signaal voor, dat de revolutie de Kopten vergeten is”, zegt Anton teleurgesteld.

Hij woont al jaren veilig in Berlijn, maar hij maakt zich vaak grote zorgen om zijn zus en zijn broer, die allebei in de Egyptische hoofdstad wonen. Het aandeel van de Kopten ligt volgens officiële statistieken bij ongeveer 10% van de totale Egyptische bevolking. En toch wordt de groep door veel conservatieve moslims als vijand beschouwd. Anton zegt: “De stemming in Egypte was altijd al tegen de christenen, maar nu, na de revolutie, hebben velen het gevoel, dat de situatie voor ons nog erger geworden is.”

Bezitten de Salafisten een vrijbrief?

Terecht, zoals het schijnt. Want na de explosie van een kerk in Alexandrië, waarbij in januari 2011 23 mensen om het leven kwamen, vergingen er slechts twee maanden, voordat begin maart in Cairo een kerk in de brand stond. Anton heeft de beelden van de daaropvolgende straatgevechten nog op zijn netvlies staan, waarbij 13 mensen de dood vonden, en ook de brandaanslagen op twee andere kerken in de maanden daarna. Hierop volgden heftige straatgevechten tussen Kopten en de radicaalislamitische Salafisten, met nog eens 15 dodelijke slachtoffers. Consequenties voor de daders waren er tot nu toe niet. De Militaire Raad heeft tegen niemand een proces aangespannen. Integendeel. Na de verkiezingsoverwinning van de Moslimbroeders eind 2011 en hun aangekondigde samenwerking met de Salafistische Hizb al-Nur partij, lijkt het alsof ze een vrijbrief hebben.

Naguib Gobraiel, leider van de Egyptische Unie voor de mensenrechten, ziet hierin een aanmoediging voor de racistische aanvallers. In het magazine “Zeit” verklaarde hij eind 2001, dat de toekomst van de christenen in Egypte er zeer somber uit zou zien. “” Voor de revolutie werden christenen slechts indirect gediscrimineerd, sinds de revolutie vallen Salafisten en Moslimbroeders de christenen openlijk en rechtstreeks aan.” Wie kan, verlaat het land. Veel Kopten vluchten naar de VS. Velen naar Duitsland, waar bisschop Anba Damian, het hoofd van de kopten in de Bondsrepubliek, met veel betrokkenheid probeert hun angst voor de toekomst weg te nemen.

De telefoon in het klooster gaat ononderbroken over

De statige 57-jarige met zijn lange grijs-witte baard, gekleed in een bescheiden zwart gewaad, in zijn bureau in het Koptische klooster in Höxter in Nordrhein-Westfalen en probeert te vertellen over de situatie van zijn Egyptische landgenoten. Over de slachtoffers van de aanslag in Alexandrië, die in klinieken in München behandeld werden en ondanks hun vreselijke ervaringen weer terugkeerden naar hun vaderland om hun bijdrage aan de democratie te leveren. Hij zegt, dat men het vel niet zou mogen overlaten aan de extremisten, anders zou Egypte verloren zijn, en zegt: “Eigenlijk ging het toch om de bestrijding van armoede, de verbetering van de gezondheidszorg en om onderwijs. Dus dingen, die voor iedereen nuttig zijn.” Nu zou daarvan geen sprake meer zijn. “Er spelen hoofdzakelijk religieuze thema´s een rol, maar waar blijven dan de mensen?”. Dan gaat zijn mobiele telefoon over.

Damian, die in zijn “eerste leven” arts was, voordat hij in 1991 besloot om zijn leven in dienst te stellen van de Koptischorthodoxe kerk, verontschuldigt zich voor de storing, neemt de telefoon aan, spreekt, hangt op. Dan vertelt hij, dat er begin februari weer twee kopten in Egypte werden doodgeschoten en dat men de daders, hoewel bekend bij de politie, niet arresteerde. Het zou hem niets verbazen, dat er sinds eind 2011 iedere maand 15 tot 18 nieuwe vluchtelingen in Duitsland landen om bescherming en troost in de gemeenschap te zoeken. Dan komt het volgende telefoontje al. De bisschop is een gevraagd man deze dagen.

Praktische hulp in plaats van morele ondersteuning

Weliswaar heeft de Koptische gemeenschap in Duitsland slechts ongeveer 6000 leden. Maar op dit moment worden naast de zielzorg voor zijn “schaapjes” ook zijn politieke en diplomatieke raad gevraagd. Damian is betrokken bij meerdere interreligieuze arbeidskringen, die – voor hem vanzelfsprekend – ook voorzien in het contact met moslims. Hij spreekt met grote overredingskracht, maar echt optimistisch is hij niet dat de situatie van de Kopten in zijn voormalige vaderland beter zal worden. Op dit moment zou niets erop duiden dat de toekomstige Egyptische regering de wettelijke basis voor een gelijkberechtiging zou creëren, die ook zou kunnen worden opgeëist in het leven van alledag.

Natuurlijk heeft hij aandachtig gevolgd hoe de Duitse regering zich tegenover de actuele schendingen van de mensenrechten heeft uitgelaten. Dat Minister van Buitenlandse Zaken Guido Westerwelle (FDP) tijdens zijn reis door het Midden-Oosten tot de inachtneming van de godsdienstvrijheid opgeroepen en verklaard heeft, dat het een “hartenwens” van Duitsland zou zijn, dat de Kopten gerespecteerd zouden worden en door de staat tegen aanvallen zouden worden beschermd, waardeert Damian. De hulp zou echter niet alleen beperkt mogen blijven tot morele ondersteuning. De “Internationale Gesellschaft für Menschenreche” (IGFM) heeft ertoe opgeroepen om via het verstrekken van financiële subsidies doelgericht projecten in Egypte te steunen, die solidair zijn met de Kopten. Damian vindt dat juist. En ook Anton hoopt, dat het Westen zijn belofte waarmaakt, zodat zijn zuster eindelijk weer zonder angst naar de kerk kan gaan en zonder hoofddoek op straat niet uitgescholden wordt.

Bron:

http://www.stern.de/politik/ausland/koptische-christen-in-aegypten-die-verlierer-der-revolution-1784552.html

Auteur: Manuela Pfohl

Vertaald uit het Duits door:

E.J. Bron (www.ejbron.wordpress.com)