Koerden starten groot offensief in Syrië en Turkije

Syrische Koerden juichen in de stad Jinderes in de buurt van Aleppo, die ze controleren

Turkije doet zichzelf voor als grootmacht, maar het Syriëconflict onthult haar machteloosheid: In Syrië controleren de Koerden al een gebied, in Tukrije start de PKK een groot offensief.

Er gaat nauwelijks een dag voorbij, waarop de Turkse regering niet op de een of andere manier dreigt met een interventie in Syrië: als een bepaald oud Ottomanen-graf in gevaar zou komen of als er een apart Koerdengebied ontstaat of als er nog meer vluchtelingen komen of als het Syrische leger dichtbij de grens zou komen.

Maar volgens de vermoedelijk meest erkende westerse Turkije-deskundige Gareth Jenkins zijn dat grotendeels loze dreigingen. “Turkije kan en zal alleen niets ondernemen. Als het tot een interventie komt, dan alleen internationaal, op Amerikaanse aanwijzingen en onder Amerikaanse leiding”, zegt hij in een gesprek met “Die Welt”.

Zijn beslissende argument: “Het volk wil geen eigenmachtige Turkse militaire aanval. De stemming is tegen een verwikkeling in de Syrische oorlog. Zelfs toen enige tijd geleden een Turks vliegtuig door Syrische strijdkrachten werd neergehaald, was maar ongeveer iets meer dan 20% van de Turkse bevolking voor een militaire reactie. Inmiddels zal dit waarschijnlijk nog minder geworden zijn”.

Assad-regime trekt troepen uit Koerdische gebieden terug

Minister van Buitenlandse Zaken Davutoglu zou dreigen dat Turkije het ontstaan van een separaat geleid Koerdisch gebied in Syrië niet zou dulden en eventueel zou ingrijpen. “Maar waarschijnlijk zal Turkije het ontstaan van zo´n Koerdengebied op den duur niet kunnen verhinderen als het tot een verval van Syrië komt”, zegt Jenkins. Dat zou men vermoedelijk ook in Ankara weten – een interventie levert op de lange duur niets op.

“We zien op dit moment een ontwikkeling, die lijkt op die van Iran na de eerste Golfoorlog, inclusief het ontstaan van een Koerdengebied”, denkt Jenkins, die meerdere boeken over het Turkse leger en over de politieke islam in Turkije heeft gepubliceerd.

In het begin van het Syriëconflict zou de PKK haar Syrische bondgenoot, de Koerdenpartij PYD, slechts hebben aangeraden erop te letten dat de rechten van de Koerden onder een nieuwe regering indien mogelijk uitgebreid zouden moeten worden. Nu echter zou het in de knel geraakte Assad-regime zijn troepen uit de Koerdengebieden hebben teruggetrokken. “De PYD controleert sindsdien het gebied en garandeert een minimum aan openbare orde”. Tegelijkertijd verplaatste de PKK tot 1500 strijders uit Noord-Irak naar het Syrische Koerdengebied.

PKK start groot offensief in Turkije

De situatie is in zoverre dramatisch toegespitst, toen de PKK tegelijk een groot offensief in Turkije startte. Drie weken lang werd er in de regio rondom de plaats Semdinli gevochten, naar men zegt werden daar de luchtmacht en tienduizenden Turkse soldaten ingezet, omdat de PKK voor het eerst überhaupt probeerde een vast front op te bouwen in plaats van alleen aanslagen te plegen. Honderden strijders hadden blijkbaar de opdracht om een volksopstand uit te lokken. Als dit het doel was, mislukte dat grondig.

In de media werd echter gespeculeerd, dat het eigenlijke doel van de operatie erin bestond om af te leiden van de opmars van de PKK in Syrië en Turkse strijdkrachten aan Turks grondgebied te binden om zodoende een interventie in Syrië moeilijker te maken.

Jenkins gelooft niet in dit verband en ook niet dat het Syrische regime achter de nieuwe PKK-strategie zit. “Het regime is helemaal met zichzelf bezig en heeft nauwelijks nog mogelijkheden om grensoverschrijdend te handelen. De PKK had lang geleden al aangekondigd dat 2012 het jaar zou worden waarin niemand van hen kan winnen. Uiteraard bestaat er een verband met Syrië, maar eerder in de vorm dat de objectieve situatie daar de PKK aanmoedigt tot een offensief”.

Politiek gevaar “aanzienlijk”

Een nieuw, door de PKK gedomineerd autonoom Koerdengebied in Syrië kan in ieder geval niet in het belang van de Turken zijn. “Het gevaar is niet zozeer onmiddellijk militair”, zegt Jenkins, “want het terrein is niet geschikt voor infiltraties vanuit Syrië naar Turkije. Zelfs toen de PKK in de jaren-90 haar belangrijkste basis in Syrië had, drongen haar commando´s toch liever via de onherbergzame Irakese grens Turkije binnen”.

Het politieke gevaar zou echter aanzienlijk zijn. “Het zou in Turkije zelf een nieuwe dynamiek kunnen veroorzaken als er nu ook in Syrië een autonoom Koerdengebeid ontstaat. Dan zullen vele Koerden zich afvragen: Waarom ook niet in Turkije?”

De dreigingen uit Ankara om dit desnoods militair te willen verhinderen, zouden in zoverre begrijpelijk zijn en er zou “ook een irrationeel, emotioneel element bestaan: Als de PKK in Turkije nog steeds zoveel slachtoffers maakt, dan kan de publieke opinie en ook de gevoelssituatie van de leidende politici kenteren en wraak willen”.

Het zou echter toch eerder zijn te verwachten, dat Turkije zo doorgaat als tot nu toe: Zwaardgekletter, dreigen, maar geen eigenmachtige inval. Alleen al, “omdat ook de VS er geen belang bij kunnen hebben dat Turkije het conflict door een interventie nog gecompliceerder maakt”.

Turkije speelt indirecte militaire rol in het conflict

Überhaupt zou de Syrië-politiek van een voor Ankara frustrerende, relatieve machteloosheid getuigen. Jenkins verwees naar een interview van deze krant met Minister van Buitenlandse Zaken Ahmet Davutoglu: “Dat was 18 maanden geleden, en toen zei hij, dat Turkije zichzelf ziet als regionale macht, zonder toestemming waarvan niemand in de regio iets klaarspeelt”. En al 18 maanden is deze ´grootmacht´  niet in staat aan de eigen grens voor orde te zorgen. Dat is uiteraard ergerlijk voor de regering, die graag krachtig optreedt, maar er in Syrië zwak uitziet.” De kloof tussen aanspraak en werkelijkheid zou vooral laten zien, dat het sinds enkele jaren zeer zelfbewust optredende Turkije haar invloed en mogelijkheden zwaar zou overschatten.

Ook zonder directe interventie zou Turkije natuurlijk nu al een indirecte militaire rol in het Syrië-conflict spelen. “Inmiddels zijn er enkele kleine trainingskampen voor Syrische rebellen op Turks grondgebied. Maar de instructeurs daar komen vooral uit Katar.”

Berichten, dat Turkije onlangs Stinger luchtafweerraketten aan de rebellen zou leveren, “heb ik ook gehoord”, zegt Jenkins, maar tegen vele berichten in “zijn dat waarschijnlijk geen raketten uit Turkse bestanden of zelfs van Turkse makelij. Het is waarschijnlijker, dat de Stingers met geld uit Katar en Amerikaanse toestemming op de internationale markt gekocht worden en Turkije slechts de overdracht mogelijk maakt via haar grondgebied”.

Turkije zou weliswaar wel degelijk zelf wapens aan de rebellen leveren, “maar voor zover ik weet, zijn dat tot nu toe slechts kleinere wapens in relatief geringe hoeveelheden”.

Meer risico´s dan kansen

Het meest waarschijnlijke scenario voor een interventie ziet Jenkins in de eventuele oprichting van een “humanitaire” zone voor vluchtelingen langs de Turkse grens. Maar ook dat zou, zoals iedere denkbare interventie, pas plaatsvinden als de VS het hiermee eens zouden zijn.

In zijn totaliteit bezit het conflict meer risico´s dan kansen voor Turkije, zegt Jenkins: “De economische betrekkingen hadden zich de laatste tijd dynamisch ontwikkeld, daarvan is nu natuurlijk nauwelijks iets over. Een Irakisering of Libanisering van Syrië bergt het gevaar in zich dat het Koerden-conflict in Turkije naar een nieuw niveau wordt getild. Een ander gevaar is islamitische radicalisering: Wanneer zich in Syrië radicale islamitische krachten vestigen, die ook van invloed zijn in Turkije.”

Bron:

http://www.welt.de/politik/ausland/article108648150/Kurden-starten-Grossoffensive-in-Syrien-und-der-Tuerkei.html

Auteur: Boris Kálnoky

Vertaald uit het Duits door:

E.J. Bron

(www.ejbron.wordpress.com)