Het gaat niet over respect voor religie

Hele stapels vlaggen zijn er al voor verbrand, voor die ene anti-islamfilm. Moslims moeten consequent zijn, vindt Saligram  Narayanrao Balagangadhara:  als ze niet willen dat ze beledigd worden, moeten zij ook geen andere godsdiensten beledigen. De film Innocence of muslims heeft de voorbije week steden over heel de wereld op stelten gezet en dreigt dat nog te doen. ‘Wij beledigen nooit andere profeten’, luidt de teneur van verschillende moslims, ‘dus waarom kunnen we niet eisen dat Mohammed respect krijgt? Wij respecteren de anderen; waarom beledigen zij ons dan?’ Anderen stelden dat de woede voortkwam uit een eis van ‘vrijheid’: het recht van een gemeenschap om gevrijwaard te zijn van zware beledigingen tegen haar identiteit en waarden.

Net als bij de Mohammed-cartoons van enkele jaren geleden duikt hetzelfde cliché op in de debatten: er moet meer respect zijn voor de ander. Iedereen meent ook dat hij wel dat respect voor de ander heeft. Maar ondanks al dat zelfverklaard respect is de wereld er niet vreedzamer op geworden. Wat is er dan eigenlijk aan de hand?

Voor moslims gaat het om de religieuze kwestie van het belachelijk maken van de profeet. Maar voor wie is Mohammed een profeet? Toch alleen voor hen die geloven in de islam? Dat punt geldt voor alle religieuze symbolen. Iets is altijd een symbool voor een bepaald persoon; wat een symbool is voor de ene is dat niet voor de ander. Neem een heiden als ik: voor mij symboliseert noch het kruis noch de profeet Mohammed ook maar iets. Het ene is een ding en de ander is een mens. De Sikhs in India mogen de tulband wel als hun religieuze symbool beschouwen, maar dat is noch voor mij noch voor een protestant het geval.

Eis tot bekering

Iets is alleen een religieus symbool binnen de grenzen van een bepaalde religie. Daarbuiten heeft het diezelfde symboolwaarde niet meer. Wat betekent het dan om van niet-moslims te eisen dat zij Mohammed respecteren? Is het een eis om hem te erkennen als religieus symbool of als profeet? In dat geval komt het neer op een eis om zich tot de islam te bekeren. Zonder die stap kan Mohammed nooit een religieus symbool of profeet worden voor mij en elke andere niet-moslim. Wat is dan de betekenis van de klacht dat de film ‘de draak steekt met de profeet’ en dat men dat niet mag doen?
Moslims stellen dat de profeet Mohammed afbeelden heiligschennis is, omdat de profeet afbeeldingen van zichzelf en Allah verboden heeft. Het antwoord daarop is simpel: de woorden van de profeet zijn alleen geldig voor hen die hem aanvaarden als profeet. Voor niet-moslims heeft dit voorschrift geen enkele kracht.
Maar de vraag is: doen we toch iets immoreels door hun gevoel van heiligschennis niet te ‘respecteren’? Om daarop te antwoorden moeten we ons perspectief uitbreiden. Tot op vandaag bekritiseren sommige protestanten de katholieken openlijk door de paus ‘de antichrist’ te noemen, de katholieke kerk als ‘de kerk van de duivel’ af te schilderen en de gelovigen als ‘duivelaanbidders’ te veroordelen. Europa kende decennia van oorlogen daarover. Tot vandaag blijven die centrale stellingen van het protestantisme heiligschennis voor de katholieken; net zoals het bestaan van het katholicisme zelf heiligschennis blijft voor vele protestanten. Wat moeten we dan doen, als men stelt dat de ene groep niet mag doen wat de andere als heiligschennis beschouwt?
Als Indiër kijk ik met nog meer verbazing naar de eis van de protesterende moslims. Al eeuwen behoort het tot de kern van de islam om de Indiase tradities (het hindoeïsme, jaïnisme, boeddhisme) te beschrijven als afgoderij en valse duivelse religie. Volgens de islam aanbidden hindoes satan en zijn kompanen: hun olifant-god Ganesha, de overspelige Krishna of de fallische Shiva. Dat beeld is nog steeds actueel. Zijn zulke uitspraken over de goden van India geen heiligschennis? Kan men dan van moslims eisen dat ze hun basisdoctrines over afgoderij, God en satan verloochenen? Mocht de islam dat doen, dan zou hij zijn eigen bestaan als religie opheffen. Met andere woorden, vanuit heidens perspectief is het bestaan van een religie zoals de islam (of het christendom) op zich al ‘heiligschennis’. De kern van deze religies transformeert miljoenen mensen in Azië tot afgodenvereerders en aanbidders van de duivel. Moslims moeten consequent zijn: als ze niet willen dat men heiligschennis pleegt tegen hun religie, dan moeten ze dat zelf niet doen naar andere religies en tradities toe.

Superieur aan allen

Als ze niet bereid zijn deze conclusie te aanvaarden, dan komt de eis van de protesterende moslims in feite hier op neer: de wereld moet hen behandelen als een uitzonderlijke religieuze gemeenschap, gelijk aan geen en superieur aan allen. Natuurlijk geloven zij dat dit het geval is. Juist daarom is die overtuiging onaanvaardbaar voor de rest van de wereld. Het hele debat gaat noch over ‘respect voor andere religies’ noch over ‘de vrijheid van meningsuiting’. Het gaat erover dat een religieuze groep, die zichzelf superieur acht aan alle anderen, eist dat heel de wereld de waarheid van deze overtuiging zou onderschrijven. Wie is bereid om dat te doen? Ik in ieder geval niet.

Bron:

http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=DMF20120918_00301001

Auteur: Saligram  Narayanrao Balagangadhara

Geplaatst door:

E.J. Bron (www.ejbron.wordpress.com)

(h/t Daniel Deblaere)