De knieval van Genève

(Door: Matthias Küntzel)

De vijf vetomachten en Duitsland stellen de sanctiebesluiten van de Verenigde Naties betreffende Iran buiten werking. In de nacht naar 24 november 2013 was het zover: de vijf vetomachten en Duitsland ondertekenden een interim-akkoord, dat de plutoniuminstallatie in Arak accepteert en de voortzetting van de Iraanse uraniumverrijking toestaat. “Dit akkoord laat aan de wereldwijd grootste bevorderaar van het terrorisme miljarden dollars over in ruil voor cosmetische concessies”, bekritiseert de Amerikaanse senator Mark Kirk.

Het eerste slachtoffer van deze knieval zijn de Verenigde Naties.

Op 23 december 2006 had de VN-veiligheidsraad het regime in Teheran er in zeldzame overeenstemming toe opgeroepen alle plutonium- en uraniumactiviteiten te staken en anders met sancties gedreigd. Sindsdien werd deze wilsbeschikking in meerdere VN-beslissingen bekrachtigd.

Tot nu toe was het alleen het regime in Teheran dat deze maatregel genegeerd en de VN-beslissingen overtreden had. Vandaag sloten de bovengenoemde machten zich aan bij deze overtreding. Het regime in Teheran werd voor zijn provocatieve anti-VN-politiek beloond en de autoriteit van de VN-veiligheidsraad werd gedemonteerd.

De plutoniumreactor wordt verder uitgebreid

Er is ten eerste de zwaarwaterreactor Arak, waarvoor Iran geen gebruiksmogelijkheid heeft, tenzij voor het produceren van plutonium, dat voor wapens gebruikt kan worden. Het regime is erop gespitst om de plutoniumreactor tot eind 2014 in productie te nemen. Daarom sloot het een stopzetting van de bouwwerkzaamheden uit.

Aan deze weigering waren de laatste onderhandelingen in Genève mislukt, nadat de Franse minister van Buitenlandse Zaken Fabius verklaard had niet mee te willen doen aan een “deal voor stommelingen.”

Deze door de VS en de overige machten, inclusief Duitsland, gefavoriseerde deal voorzag erin dat Teheran belooft de reactor binnen de volgende zes maanden niet in bedrijf te nemen. Als “tegenprestatie” zou de uitbreiding van de reactor worden toegestaan.

Nu had Teheran herhaaldelijk verklaard dat men sowieso niet van plan was om tot eind 2014 Arak in werking te stellen. De “concessie” dit ook in de komende zes maanden niet te doen, was er dus geen. De meerderheid van de “vijf plus een” wilde de wereld in werkelijkheid in de luren leggen.

Daartegenover werd vannacht de volgende variant op een “Arak-compromis” besloten: de reactor mag met beperkingen verder gebouwd worden. De “tegenprestatie”: Iran verklaarde zich bereid de komende zes maanden geen splijtstaven in de reactor te installeren en voor het eerst de inspecteurs van het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) toegang te geven tot deze installatie. (Lawrence Norman and Jay Soloman, “Major Powers Reach Deal With Iran To Freeze Nuclear Program”, in Wall Street Journal, 23 november 2013).

Met deze inspectieregeling belooft Teheran gewoon datgene wat het verdrag tegen de spreiding van kernwapens sowieso voorschrijft. Zeker: tot nu toe had Iran inspecties van de Arak-reactor compleet afgewezen en daarmee een bepaling van het kernstopverdrag overtreden. Hieraan dient blijkbaar iets te veranderen.

Weliswaar is de bouw van een plutoniumreactor zonder aanwijsbaar civiel gebruik nog steeds een overtreding van het kernstopverdrag, Maar nu wordt deze overtreding in het vervolg begaan onder medewerking van IAEA-inspecteurs.

Desalniettemin wordt er opnieuw op de argeloosheid van het publiek gespeculeerd: inspecteurs kan men tijdelijk toelaten om ze daarna, als het er op aankomt, uit de installatie te verwijderen. Het was deze techniek, die Noord-Korea met succes in praktijk bracht om aan zijn bom te komen.

De uraniumverrijking wordt voortgezet

Het akkoord, staat er in de nieuwst editie van de “New York Times”, “roept Iran er noch toe op een einde te maken aan de uraniumverrijking van 3-5%, noch eist het de demontage van ook maar één enkele van de al bestaande centrifuges. Men staat toe dat Irans voorraden van een laag niveau verrijkt uranium tijdelijk van op dit moment zeven ton naar acht ton worden verhoogd. Teheran moet zich er echter toe verplichten zijn voorraden tot het einde van het zes-maanden-akkoord opnieuw te verlagen naar zeven ton. Dit dient plaats te vinden door de installatie van technische inrichtingen, die een deel van de voorraden verandert in uraniumoxide.” (Michael R. Gordon: Deal Reached With Iran Halts Its Nuclear Program”, in de New York Times, 23 november 2013).

Volgens deze informatie is men ook op dit gebied niet van plan om tot een “bevriezing” te komen. In plaats daarvan gaat men met een – zogenaamd tijdelijke – aanzienlijke uitbreiding van de bestanden aan verrijkt uranium akkoord.

Opmerkelijk is in dit verband dat er in de komende zes maanden weliswaar geen centrifuge mag worden bijgebouwd, maar ook geen enkele uraniumcentrifuge afgebroken moet worden.

Toen enkele weken geleden de gifgasvoorraden van Syrië vernietigd moesten worden, was het vanzelfsprekend dat eerst de installaties, waarin Syrië het gifgas had geproduceerd, vernietigd werden. Pas daarna ging men aan het werk met de gifgasbestanden. Deze volgorde was logisch, omdat men wilde verhinderen dat de Syrische dictator het van hem afgepakte gifgas binnen een mum van tijd zou kunnen vervangen.

In het geval van Iran gaat men echter anders te werk: alle installaties om uranium te verrijken blijven behouden, geen enkele centrifuge wordt vernietigd.

Op deze voorwaarden kon Teheran er gerust mee akkoord gaan om de komende zes maanden af te zien van de productie van tot 205 verrijkt uranium.

Toch hoeven de al aanwezige voorraden aan 20% verrijkt uranium niet uit het land gebracht te worden, zoals de “vijf plus een” al jaren eisen. Ze blijven onder Iraanse controle of moeten “verdund” of in uraniumoxide – de vorm waarin uranium in splijtstaven wordt gebruikt – veranderd worden; processen, die men naar behoefte heel gemakkelijk kan terugdraaien.

Om bedrog te voorkomen, staat er verder in de “New York Times”, moet aan de internationale inspecteurs worden toegestaan “de uraniumverrijkinginstallatie in Natanz en de ondergrondse installatie in Fordo dagelijks te bezoeken om de films van de daar geplaatste camera´s te controleren.”

Deze aanwijzing mag op het eerste gezicht hoopvol klinken. Het toont echter aan, dat de “vijf plus een” ook met een ander centraal plan tegen een muur gereden zijn: al meer dan tien jaar blokkeert Iran de toepassing van het “extra protocol” betreffende het kernstopverdrag, dat alleen aan de Weense inspecteurs meer controlerechten toestaat en een kijkje in de tot nu toe vermoede geheime Iraanse installaties. Al meer dan tien jaar lang blokkeert het regime bovendien pogingen van de IAEA om zich een beeld te vormen van het Iraanse atoomonderzoek tot nu toe.

Bij deze verstoppertjespolitiek dient het ook te blijven. Maar ook de aanwijzing dat inspecteurs in Natanz en Fordo alleen maar “de films van de daar geïnstalleerde camera´s” moeten controleren, is instructief: iedere IAEA-controleur weet hoe gemakkelijk zulke films vervalst kunnen worden.

De sancties worden stopgezet

Hoewel Iran dus zowel de uraniumverrijking en de voorbereidingen voor de plutoniumproductie bijna zonder beperkingen kan voortzetten, willen de wereldmachten en Duitsland de sancties op belangrijke onderdelen stopzetten. De VS gaan volgens informatie van de “Wall Street Journal” van een sanctieverlichting van zes tot zeven miljard dollar binnen de komende zes maanden. Hiervoor zou geen toestemming nodig zijn van het Amerikaanse congres, dat kritisch tegenover de Iran-politiek van Obama staat.

4,2 miljard dollar willen de VS aan Iran overmaken voor olieleveranties, waar het land vanwege de sancties tot nu toe geen toegang toe had. De maandtermijn moet bij 600 miljoen Amerikaanse dollars liggen. “Het akkoord roept de VS en de Europese Unie er bovendien toe op de sancties op de gebieden petrochemie, waardevolle metalen, auto´s en vliegtuigonderdelen op te heffen”, schrijft de “Wall Street Journal”.

De regering-Obama probeert haar critici met de aanwijzing dat dit akkoord “beperkt, tijdelijk, doelgericht en terug te draaien”zou zijn, gerust te stellen. Men wil het gebruiken om binnen de komende zes maanden een akkoord uit te werken dat voor eens en voor altijd een eind zal maken aan het Iraanse atoomgevaar. Hoezo!

Had men niet altijd trots verklaard dat alleen de internationale druk Teheran naar de onderhandelingstafel gebracht zou hebben? Dan blijft onduidelijk waarom uitgerekend het opgeven van deze druk voor het regime aanleiding moet zijn tot de “eigenlijke” concessies in zes maanden.

Toen Frankrijk het voormalige Iran-plan een “deal voor stommelingen” noemde, heeft het zich uitgesproken vriendelijk uitgedrukt, schreef afgelopen vrijdag Charles Krauthammer, de bekendste publicist van de “Washington Post”. Krauthammer vervolgt:

“Maak jullie geen zorgen, wordt er tegen ons gezegd. De sanctieverlichting kan teruggedraaid worden. Onzin! Het was buitengewoon moeilijk om het huidige sanctiesysteem in elkaar te passen. Hoe wil men de verlichtingen, als die eenmaal begonnen zijn, weer terugdraaien? Men zal de terugkeer naar de oude sancties als provocatie belasteren, die aanleiding voor Iran zou kunnen zijn om een atoombom te bouwen – zoals Obama vandaag al inspanningen van het Amerikaanse Congres om de sancties aan te scherpen een provocatie heeft genoemd, die voor Iran aanleiding zouden kunnen zijn om de gesprekken af te breken.”

Zo is het. De knieval van Genève heeft de hoop op een vreedzame oplossing in de atoomruzie met Iran aanzienlijk moeilijker gemaakt. De gevolgen zijn niet te overzien.

Bron:
http://www.matthiaskuentzel.de/contents/der-kniefall-von-genf
Auteur: Matthias Küntzel

Vertaald uit het Duits door:
E.J. Bron
(www.ejbron.wordpress.com)