De rol van de middeleeuwse islam in de culturele ontwikkeling van de wereld

(Door: Kybeline)

Het is een “algemeen geaccepteerde waarheid” dat de islam in de Middeleeuwen de hele wereld grote culturele prestaties heeft gebracht. Zulke algemeen geaccepteerde beweringen staan in alle geschiedenisboeken en komen voor in actuele geschiedenisprogramma´s op televisie. Dus iedereen gelooft in ze en niemand hoeft ze meer te bewijzen. De mythe van de hoogontwikkelde islamitische cultuur ontwikkelde zich in de 19^e en de 20^e eeuw tot de conventionele waarheid, waaraan geen zakelijke historische bewijzen ten grondslag liggen, alleen maar het verlangen van de Europeanen naar exotisch-mythische hoogontwikkelde culturen. Zo stelden de Europese kunstenaars zich de fabelachtig rijke wereld van de sultans op schilderijen, in romans en in sprookjes voor, net zoals ze droomden over de helden en kastelen van de sagenkoning Arthur, over de schat van de Nibelungen, over Salomo of over Atlantis.

In de Oost-Aziatische wereld bestaan geen gelijkwaardige beweringen en aannames over de “hoogontwikkelde islamitische wetenschappen” van de Middeleeuwen 

Oorspronkelijk droomden de Europese volkeren van contemporaine exotische hoogontwikkelde culturen, maar omdat ze op hun ontdekkingsreizen steeds meer delen van de aarde leerden kennen en de culturen daar steeds minder konden idealiseren, moest het droomachtige hoogwaardige verder teruggeplaatst worden in de tijd. Diegenen, die tegenwoordig van de “hoogwaardige” wetenschappelijke bijdragen van de islam in de Middeleeuwen spreken, kunnen nauwelijks concrete informatie geven. Diegenen, die het bijvoorbeeld hebben over de geneeskundige prestaties, zouden versteld staan wanneer ze de toenmalige Arabische geneeskunde van dichtbij zouden meemaken. Ze zouden zich zelfs niet door een middeleeuwse Arabische geneeskundige laten behandelen als ze doodziek waren.

De bewering dat er in de Middeleeuwen hoogwaardige wetenschappelijke kennis uit de Arabisch-islamitische landen bij ons terechtkwam, bezit echter ook een kern van waarheid. En daarover willen we het in dit artikel hoofdzakelijk hebben

De Europeanen van de Middeleeuwen waren tamelijk afgesneden van de rest van de wereld, leefden geïsoleerd en hadden er slechts vage, fabelachtige voorstellingen van wat zich aan de andere kant van de Arabisch-islamitische gordel bevond. Zo beleefde men alles dat vanuit de Oriënt naar ons toekwam als “Arabisch” of “Turks”. Nog in de modetijdschriften van het British Empire rond 1807 werden de destijds nog peperdure Paysley-sjaals uit India in Sachsen afwisselend als Indisch (Kasjmir) en als “Turks” omschreven. Hierbij is constant sprake van stoffen uit India. Maar veel producten uit India, China en de Oriënt kwamen lange tijd via de moeizame handelsweg door Perzië, Arabië en het Ottomaanse rijk naar Europa, en daarom beschouwde men ze abusievelijk van Arabische of Ottomaanse herkomst. In de volksmond bleef dit nog lange tijd bestaan, ook later, toen men door de grote Europese ontdekkingen de herkomst van de waren of culturele prestaties exact kende.

Natuurlijk hadden de Europeanen van de Middeleeuwen al kennis van de wereld aan de andere kant van de islamitische gordel. Dit was de reden waarom middeleeuwse reizigers zoals Marco Polo op weg gingen. Later begonnen de eerste Portugese zeevaarders vanwege dezelfde reden hun gevaarlijke onderneming om rond Afrika te varen, omdat er in Europa hardnekkige geruchten over fabelachtige werelden achter de islamitische gordel de ronde deden.

Het bericht over zulke landen als India, China of het christelijke Ethiopië kwam niet pas via islamitische handelaren en “wetenschappers” naar Venetië, Genua, Portugal of zelfs naar Parijs en Londen. De realiteit is eigenlijk volledig andersom t.o.v. wat de historische romans en andere propagandateksten van de goedmenschencultuur van nu ons proberen wijs te maken.

In de Oudheid bestond er namelijk al een goede verbinding tussen Europa en het Verre Oosten, met een druk handelsverkeer. Absoluut niet van zins om de wereld een eigen culturele bijdrage te leveren, drong de islam in de 7^e eeuw vanuit de woestijn op, ging op de belangrijkste handelsader van de Oude Wereld tussen de Oriënt en de Occident zitten als een parasietengezwel en beperkte eeuwenlang de informatiestroom totdat deze bijna volledig tot stilstand kwam. Daarmee werd de culturele ontwikkeling van de wereld met eeuwen teruggeworpen. Als de Portugezen er in de 15^e eeuw niet mee waren begonnen om dit gezwel, dat zich uitstrekte van de oostelijke Middellandse Zee tot aan de Perzische Golf, door rond Afrika te varen te omzeilen, dan zouden we misschien tot op de dag van vandaag middeleeuwse toestanden hebben in de hele wereld.

Want de islamitische wereld toonde ook maar de geringste belangstelling in wetenschappelijk onderzoek, ontwikkeling of informatiestroom. De islamitische culturen wilden alleen het goederenverkeer controleren en deze op hun manier beheersen, net zoals dat nu de piraten langs de Somalische kust nog plegen te doen.

In de Oudheid hadden Griekse zeevaarders de oostkust van China al bereikt. Op de kaart van Pomponius Mela staan de kusten van China. In het Periplus Maris Erithraei, gemaakt door een anonieme Griekse zeevaarder, duikt gedetailleerde informatie op over de kusten van India en China met de daar aanwezige culturen en de belangrijke handelswaren zoals edelstenen (Ceylon) of zijde (China). Romeinse zeevaarders kwamen vaak via de Arabische Zee naar Ceylon, waar ze kruiden en Indische edelstenen kochten.

Het Romeinse Rijk bezat zelfs verbindingen tot naar China en er waren pogingen om Chinese ambassades in het Antieke Rome op te richten. Later, toen het Romeinse Rijk in twee delen uiteenviel, bleef de verbinding tussen Byzantium en de Oriënt ononderbroken bestaan tot de opkomst van het islamitische kalifaat. De Byzantijnen keken constant naar het oosten voor begeerde handelsgoederen of voor culturele uitwisseling. Eigenlijk was in de eerste eeuwen na Christus het hele gebied van de Adriatische Zee tot aan India één enkele geografische ruimte. De Byzantijnen en de Sassaniden bestreden elkaar voortdurend, maar ze onderhielden ook nauwe contacten. Volkeren van deze gebieden waren in beide grote rijken huurlingen, bedienden en slaven. Handelaren reisden door beide grote rijken en transporteerden handelswaar zoals culturele en wetenschappelijke verworvenheden of schriftelijke documenten.

Dat alles werd met de opkomst van de islam verboden, afgewurgd. De islam had in steeds mindere mate interesse in het transport en de verbreiding van laïcistische informatie. De Arabieren namen uit de gebieden, waarin ze waren binnengedrongen, alleen kennis over die nodig was om deze hoofdverkeersader tussen de Oriënt en de Occident financieel te kunnen uitbuiten. Daarvoor hadden ze wiskunde, sterrenkunde en de geografische kennis nodig om de wegen en de handel te beheersen. En natuurlijk werden ze tot op een bepaalde hoogte onvermijdelijk de transporteurs van bepaalde wetenschappelijke kennis. Zo kwamen bijvoorbeeld de eigenlijk in India ontwikkelde cijfers naar Europa als “Arabische” cijfers.

Ze hadden echter niets bijgedragen aan de toenmalige stand van de wetenschappen. Ze waren slechts bewaarders, beheerders en in geringe mate transporteurs. Maar ook als bewaarders werden ze steeds slordiger, steeds nonchalanter. Dat is de waarheid over de bijdrage van de Arabieren in de Middeleeuwen aan de wetenschappen.

Bron:
www.kybeline.com
Auteur: Kybeline

Vertaald uit het Duits door:
E.J. Bron
(www.ejbron.wordpress.com)