Europese Commissie waarschuwt: In de EU-landen bloeit de corruptie

Eurocommissaris van Binnenlandse Zaken Cecilia Malmström riep de lidstaten op tot grotere inspanningen tegen de corruptie

(Vertaling: E.J. Bron)

Italië en Griekenland zijn beroemd vanwege corruptie, vooral in de politiek. Maar juist de bouwwereld en de openbare aanbestedingen hebben in de andere EU-landen niet altijd een schoon vestje. De Europese Commissie eist hervormingen in alle lidstaten.

“Fakelaki” noemt men in Griekenland het geldbedrag in een envelop, die discreet aan autoriteiten worden overhandigd om processen zoals bouwaanvragen te bespoedigen. In Italië noemt men dit “La Mazzetta”. Bedoeld wordt de corruptie die juist in de zuidelijke EU-landen wijdverbreid is onder autoriteiten en instellingen uit de politiek, het gezondheids- en bouwwezen. Volgens een onderzoek van het Statistisch Instituut van de Hogeschool voor Economie in Athene was de corruptie in Griekenland al in 2011 buiten controle. Meer dan de helft van de ondervraagde personen beschouwde het moreel niet als verwerpelijk om aan personen in openbare functies geld of geschenken te overhandigen als dit de enige mogelijkheid is om je recht te krijgen. Zeven van de tien ondervraagden vonden dat corruptie hun leven beïnvloedt. Ook twee jaar later blijft Griekenland de voortrekker in de EU wat betreft omkoping en heeft het de laagste welvaart in de EU. Volgens Tranparency International was in 2013 in geen enkel land corruptie zo wijdverbreid als in Griekenland. Het land met enorme schulden staat van de Europese landen opnieuw op de laatste plaats in de corruptie-index en staat op de 80^e plaats, na Burkina Faso en El Salvador.

Italië bevindt zich, samen met Koeweit en Roemenië, op de 69^e plaats van de lijst van Transparency International. Er gaat geen dag voorbij zonder krantenkoppen over omkoping en vriendjespolitiek. Op dit moment is vermoedelijk het schandaal rondom het hoogwaterproject Mose in Venetië het meest opzienbarend. Op 13 juni is de burgemeester van Venetië, Giorgio Orsoni, afgetreden. Het openbaar ministerie beschuldigt hem en enkele honderden andere verdachten van corruptie, het witwassen van geld en ambtsmisbruik. Het gaat hierbij om 20 miljoen euro. Met het onderwater sluizensysteem moet het historische centrum van Venetië tegen hoogwater beschermd worden. een van de verdachten is Giancarlo Galan, de voormalige minister en vertrouweling van ex-regeringschef Silvio Berlusconi.

Hoewel de Italiaanse minister-president Matteo Renzi onlangs nog had benadrukt dat er een Italië bestaat dat iedere ochtend vroeg opstaat, naar het werk gaat en goede dingen doet, komt er maar geen einde aan de schandaleuze meldingen. In mei heeft het openbaar ministerie van Milaan zeven managers, ondernemers en politici wegens corruptie bij de verdeling van bouwopdrachten voor de Expo 2015 in voorarrest genomen. Het schandalige daaraan is echter niet de corruptie zelf, maar de duidelijkheid waarmee deze werd bedreven. De anti-maffia autoriteit had er al bij de gunning op gewezen dat er iets niet klopte bij het bouwbedrijf Maltauro, maar de prefectuur wimpelde dit af. Het bouwbedrijf was de lachende derde, dat zich van bouwopdrachten ter waarde van 97,5 miljoen euro verzekerde. En dat, hoewel de baas van het bedrijf, Enrico Maltauro, zelf had toegegeven dat zijn firma een bron van omkopingsgeld en corruptie is.

De Europese Commissie schat in haar corruptiebericht dat de Europese economie jaarlijks meer dan 120 miljard euro aan omkoping kwijtraakt. Hierbij gaat het niet alleen om de klassieke corrupte Zuid-Europese landen. Dit werd bevestigd door een door de Europese Commissie in opdracht gegeven peiling onder EU-burgers over het thema corruptie in hun vaderland. Meer dan de helft van de ondervraagden is van mening dat omkoping de afgelopen drie jaar – dus tijdens de verscherping van de eurocrisis – is toegenomen. 75% denkt dat corruptie in hun desbetreffende vaderland wijdverbreid is. Van de ondervraagden in Griekenland denkt 99% dit, gevolgd door diegenen in Italië (97%), Litouwen, Spanje en Tsjechië (ieder 95%). Het minst denken de Zweden (54%) dat er in hun land smeergeld wordt verdeeld of aangenomen. Van de Duitse ondervraagden gaf 9% aan persoonlijk iemand te kennen die zich heeft laten omkopen.

Terwijl het corruptiebericht van de EU overwegend de corruptie van autoriteiten en politici in het algemeen onderzocht, ging een ander onderzoek verder. “Identificatie en indamming van de corruptie in de openbare aanbestedingen in de EU” werd door de Europese Commissie in opdracht gegeven en door PwC EU Services en Ecorys, met de ondersteuning van de Universiteit van Utrecht, tussen maart 2012 en juni 2013 uitgevoerd. De economische betekenis van de openbare aanbestedingen in Europa werd volgens dit onderzoek in het jaar 2010 op in totaal 447 miljard euro geschat. Er werden acht landen onderzocht (Frankrijk, Hongarije, Italië, Litouwen, Nederland, Polen, Roemenië, Spanje) en vijf economische sectoren (weg- en railverkeer, water en afval, stedelijke bouw van verzorgingsleidingen, verdere ontwikkeling, onderzoek en ontwikkeling). Het onderzoek kwam tot de conclusie dat de directe kosten van de corruptie in het openbare inkoopwezen in het jaar 2010 naar schatting tussen 1,4 en 2,2 miljard euro lag.

Opmerkelijke bedragen, die het hele EU-gebied juist in de schuldencrisis zeer goed kan gebruiken. Maar de corruptiebestrijding schijnt niet zo succesvol te verlopen als de corruptie zelf. Weliswaar is Duitsland volgens het EU-corruptiebericht relatief succesvol bij de bestrijding van omkoping, maar de Europese commissie adviseert het vastleggen van duidelijke regels bij belangenconflicten nadat een politicus gestopt is in zijn functie. Behoefte tot handelen bestaat er eveneens in het kader van de straffeloosheid bij corruptie door gekozen ambtsdragers. Verder wordt meer sensibiliteit geadviseerd voor de risico´s van buitenlandse omkoping bij kleine en middelgrote ondernemingen. Ook kan Duitsland meer doen om twijfels met betrekking tot de financiering van de verkiezingscampagne uit de weg te ruimen.

Ook in Italië moet er iets gebeuren. Renzi heeft de corruptie een regelrechte “cultuurstrijd” aangezegd, want in het vervolg dient de president van de anticorruptie autoriteit het gezag over openbare projecten over te nemen als de verdenking van corruptie bestaat. Bovendien worden er hogere gevangenisstraffen van tot vijf jaar voor het vervalsen van de boeken gepland en de verjaringstermijnen bij corruptievergrijpen dienen verlengd te worden. Ook wil Renzi corrupte firmabazen actiever bestrijden. Ze moeten levenslang van openbare aanbestedingen worden uitgesloten en ook geen openbare functies meer mogen bekleden. In zijn toespraak tijdens de belangrijkste vergadering van zijn partij wees hij er ook op dat corruptie niet alleen kan worden bestreden door een paar nieuwe wetten. Het is belangrijk dat het morele gedrag verandert. Juist echter dit morele gedrag zal in de hoofden van de Italianen volgens Paolo Portoghesi nooit veranderen. “Vooral in de openbare aanbestedingen wast hier de ene hand de andere en dat zal nooit veranderen”, zei de architect in een interview. “Ik heb in Straatsburg een moskee gebouwd voor 7 miljoen euro. In Italië zou deze het dubbele gekost hebben.”

Bron:
http://deutsche-wirtschafts-nachrichten.de

Vertaald uit het Duits door:
E.J. Bron
(www.ejbron.wordpress.com)