De Duitse politieke elite en Trump

“WANTED wegens huichelarij”

(Door: “Taljaard”)

Toen de uitslag van de Amerikaanse presidentsverkiezingen afgelopen woensdagochtend duidelijk werd, sprak minister van Defensie Ursula von der Leyen zich als eerste van de Bundesregierung hierover voor de camera’s uit. “Het was een nogal stevige schok toen ik zag in wat voor richting zich de ontwikkeling bewoog”, zei ze. Van een felicitatie zag zij af. Waarom zou ze ook? Zij is toch alleen maar minister van Defensie van het derde belangrijkste NAVO-land? En mevrouw Von der Leyen gaf al in de tweede zin van haar reactie te verstaan dat de nieuw gekozen Amerikaanse president volgens haar op een verkeerde manier is gekozen. “Ik geloof dat ook Donald Trump wel weet dat dit geen stem voor hem, maar een stem tegen Washington was.” Erg hoopvol stemt deze uitspraak niet. En zij klinkt ook niet zo bezonnen.

Trump zal als opperbevelhebber van de Amerikaanse strijdkrachten binnen nauwelijks twee maanden de machtigste man binnen de NAVO zijn. En daarmee dus de verreweg belangrijkste partner in de Duitse defensiepolitiek. Was dit slechts een verspreking van deze minister, die nog helemaal beduusd was vanwege de uitslag van deze verkiezingen, over alles wat Trump tijdens zijn campagne heeft gezegd en daar haar bezorgdheid over uitte? Niet echt. Want Von der Leyen beet met haar reactie als het ware de spits af van wat in de volgende uren de toon van de reacties van de andere belangrijkste Duitse politici kenmerkte.

Minister van Buitenlandse Zaken Frank-Walter Steinmeier liet het bij zijn optreden nadrukkelijk na om de winnaar van deze verkiezingen te feliciteren. Hij zei slechts dat wij deze uitslag moeten respecteren. Ja, wat anders? Moeten zij soms de oorlog aan de Verenigde Staten verklaren? Maar Steinmeier heeft in de aanloop naar deze verkiezingen elke diplomatieke terughoudendheid over Trump al vaarwel gezegd. Afgelopen augustus noemde hij hem al een “Haßprediger”. Dat mag tot minstens als een twijfelachtige uitspraak van een Duitse minister van Buitenlandse Zaken over een Amerikaanse presidentskandidaat worden beschouwd, waar Duitsland het in de nabije toekomst mee zal moeten doen.

Aanmatigende gemeenplaatsen

En Steinmeier heeft dus ook na deze verkiezingen niet de kans benut om zich wat diplomatieker uit te laten. Des te meer legde hij zich toe op aanmatigende gemeenplaatsen, zoals: “Wanneer Trump echt de president van alle Amerikanen wil worden, moet hij de diepe wonden, die er tijdens de verkiezingsstrijd zijn geslagen, kunnen genezen.” Niet helemaal bezijden de waarheid. Maar ook nogal overbodig en aanmatigend om zoiets uitgerekend vanuit Duitsland de wereld in te slingeren. Want dit is namelijk ook precies wat Trump direct al in zijn overwinningsrede heeft pogen te doen; drie uur voor het optreden van Steinmeier.

Het behoort tot de kerntaak van een minister van Buitenlandse Zaken om goede betrekkingen met andere landen te verkrijgen en deze ook te onderhouden. Zelfs in het geval van diepgaande meningsverschillen en mogelijk gevaarlijk escalerende conflicten zoeken ministeries van Buitenlandse Zaken daarom doorgaans naar formuleringen die het gemeenschappelijke in plaats van het onderscheidende benadrukken. Maar na de verkiezing van Trump verzuchtte Steinmeier alleen maar: “Niets zal eenvoudiger, en veel zal moeilijker worden.” Dat is gezien vanuit de optiek van iemand als Steinmeier zonder meer waar. Maar men kan zich niettemin afvragen of zulke uitspraken er aan bijdragen om ook in de toekomst goede betrekkingen met de Verenigde Staten te kunnen onderhouden. En hoe verhouden deze uitspraken zich met eerdere uitingen van Steinmeier, dat hij geen idee had van wat het voorgenomen buitenlandse beleid van Trump in feite inhield? Steinmeier’s optreden was dus op zich nogal onbesuisd.

Maar zijn partijgenoot Sigmar Gabriel, de minister van Economische Zaken, vice-bondskanselier, en de voorzitter van de SPD heeft ten aanzien van het toekomstige Witte Huis echt alle remmen los gelaten. Want Trump zou volgens hem “de aanvoerder van een nieuwe chauvinistische en autoritaire internationale” zijn, zo sneerde Sigmar Gabriel in de richting van de nieuw gekozen Amerikaanse president. Deze neo-autoritaire internationale zou volgens deze partijvoorzitter van de SPD oudere en duistere tijden willen laten herleven “waarin de vrouw opnieuw aan het aanrecht of aan het bed gekluisterd zal zijn, homo’s in de bajes horen en vakbonden niets meer te zeggen zullen hebben.” Bij deze neo-autoritaire en reactionaire internationale horen volgens Gabriel ook Poetin, Erdoğan, Marine le Pen, Orbán, Wilders en vanzelfsprekend de AfD. Misschien ziet deze partijvoorzitter een traditioneel met anti-Amerika retoriek gelardeerde sociaaldemocratische verkiezingscampagne voor de komende Bundestag-verkiezingen in het verschiet liggen en anticipeert hij hierop. Dat is weliswaar een gekoesterde en oude rode traditie, maar Gabriel is ook vicekanselier en minister van Economische Zaken van de Duitse Bondsrepubliek, die nog altijd de voornaamste handelspartner van deze Bondsrepubliek is. Verleden jaar bedroeg de totale export vanuit Duitsland naar de Verenigde Staten 173 miljard euro. En het is moeilijk voor te stellen dat een Duitse minister van Economische Zaken hier niet van op de hoogte zou zijn. Dit soort aanmatigende gemeenplaatsen zijn dus bepaald geen uitspraken die men van iemand als Gabriel zou verwachten, of die wenselijk moeten zijn voor goede toekomstige Duits-Amerikaanse betrekkingen.

De morele burcht van Merkel

En hiermee zijn wij bij Merkel zelf aangeland. Zij staat bekend om haar terughoudendheid en ondoorgrondelijk geslotenheid, die volgens schrijver dezes nergens anders toe dient dan het maskeren van een innerlijke leegte, maar dat is een ander onderwerp. Merkel kon het nog net over haar hart verkrijgen om Trump wel met zijn verkiezingsoverwinning te feliciteren. Maar dat dit haar overduidelijk heel moeilijk viel, blijkt wel uit de belerende riedel die zij daarop, als het ware vanuit de hoge morele burcht van haar rotsvaste gelijkhebberigheid, onmiddellijk liet volgen.  Zij had het over de oude en eerbiedwaardige Amerikaanse democratie, waaraan zij in de richting van Trump echter direct de volgende begrippen verbond: “vrijheid, respect voor mensenrechten en de waarde van ieder mens, onafhankelijk van diens afkomst, huidskleur, geslacht, godsdienst, seksuele voorkeur, of politieke overtuiging”. Zo. Dat kan Trump in zijn zak steken. Of niet dan? Nog wat vergeten? Klaarblijkelijk wel, want: “Op het fundament van deze onwrikbare waarden bied ik de toekomstige president van de Verenigde Staten, Donald Trump, mijn welgemeende samenwerking aan.”

Bitte, Herr Trump, onderwerp u aan deze voorwaarden die ik, Angela Merkel, keizerin van Europa, bij deze vanuit mijn hoge morele burcht aan u heb gesteld.  Omgord u om mijnentwil met  het boetekleed der politieke correctheid. En trek blootsvoets naar het Canossa van mijn grote gelijk om mij aldaar de eer te bewijzen die mij toekomt. Zo niet, dan zullen het machtige Duitsland en ik, Angela Merkel persoonlijk, niet met u willen samenwerken. En al helemaal niet “welgemeend”.

Nu heeft Trump tijdens zijn campagne de asielpolitiek van Merkel als “waanzinnig” en “rampzalig” bestempeld. En hij heeft duidelijk gezegd dat hij lak heeft aan de door Merkel zo geliefkoosde klimaatgekte en de daaraan verbonden groene molentjespolitiek. En ongetwijfeld had Merkel er vast op gerekend dat haar vriendin Hillary Clinton in het Witte Huis terecht zou komen. Zij zal haar ook wel gebeld hebben om minstens drie kwartier hun wederzijdse teleurstelling over het verloop van de gebeurtenissen te delen en te verwerken, zoals veel vrouwen dat doen.

Al met al moeten ook Duitse politici tot het inzicht komen dat noch de Amerikaanse democratie, noch de Amerikaanse rechtsstaat door de verkiezing van Trump in gevaar zullen komen. Het is zeker niet het einde van de wereld. Wat het wel is: het einde van een wereld, en het begin van het einde van HUN wereld. Dat men daarom de overwinnaar van een buitengewoon belangrijke verkiezing gaat uitschelden, zwart maken en lomp en aanmatigend bejegent, is begrijpelijk en menselijk. Maar het getuigt zeker niet van stijl en grootmoedigheid. Een dergelijk gedrag getuigt veeleer van Duitse en Europese hoogmoed, die nauw verwant is met dezelfde elitaire hoogmoed waarmee de gevestigde politiek in het Westen de internationale democratiseringsbewegingen vanuit de volken, het zogenaamde “populisme”, beschouwt en tegemoet treedt. Want het op een dergelijke manier smaden van Trump, zoals dit door de Duitse politieke elite is gedaan, getuigt ook van een elitaire minachting voor de 60 miljoen Amerikanen die op hem gestemd hebben. Er kan het een en ander op de Amerikaanse democratie worden aangemerkt, maar zij heeft de afgelopen tijd wel bewezen nog steeds springlevend te zijn en beter te werken dan de soms dicht getimmerde en stroperige Europese democratie. Wanneer de Duitse politieke elite zich op een dergelijke aanmatigende en hoogmoedige wijze over een legitieme, open en democratische verkiezing uitlaat, louter en alleen omdat de uitslag haar niet aanstaat, dan bevestigt men daarmee slechts het beeld dat de zogenaamde “populisten” van deze politieke elite hebben. En Trump zelf, wiens grootouders Duits waren en die daarom redelijk goed Duits leest en verstaat, zal deze uitspraken ook wel gehoord en gelezen hebben.

Door:
“Taljaard”
(voor www.ejbron.wordpress.com)