De ‘heidense’ kerstboom

(Door: “D.G. Neree”)

Kerstmis ligt onder vuur van de alles-behalve-zichzelf (of ook wel misschien zichzelf) hatende moslim-jihadi’s. Waarschijnlijk hebben ze geen idee wat de wortels van dit feest zijn. Ze zullen van mening zijn dat Kerstmis een christelijk feest is, terwijl het natuurlijk veel ouder is en zich verliest in de mist der tijden. Het vreemde is dat de christenen en de hele westerse wereld zelf nog maar een vage notie hebben van de oorsprong.

Toen de christenen Europa kerstenden, werden alle verwijzingen naar de bestaande godsdiensten te vuur en te zwaard bestreden. Zo moest ook de Germaans/Noordse godsdienst eraan geloven en alle rituelen en feesten werden met een christelijk sausje overgoten. Zo ook Kerstmis. Hoewel men geen idee had op welke dag Jezus werd geboren, moest zijn geboorte het feest van de Germaanse oppergod Wodan/Odin naar de vergetelheid drukken. En met succes, want er is bij mijn weten maar één godsdienst die gewetenlozer oude culturen en hun dragers hebben vernietigd dan de christenheid, en dat is de islam.

Kerstmis was voor de kerstening het feest van de winter-zonnewende, wanneer de nachten het langst zijn en de dagen het kortst. Het tekende het begin van de lange winter, waarin er geen vruchten konden worden gezocht, landbouw onmogelijk was en de mensen overgeleverd waren aan wat ze aan voorraad hadden verzameld en vooral overgeleverd aan elkaar, de familie en de gemeenschap. De mensen trokken zich terug in hun huizen en de familie- (en stam)verbanden werden versterkt en aangehaald door elkaar cadeaus te geven en elkaar rijke maaltijden voor te schotelen voor de sobere tijd die eraan kwam.

Centraal daarin stond natuurlijk het haardvuur, waar de mensen zich omheen schaarden en ongetwijfeld werden de lange winteravonden mede gevuld door verhalenvertellers, die vertelden hoe Wodan/Odin, de bebaarde oppergod, op zijn witte, gevleugelde ros op de stormwind reed, begeleid door zijn twee zwarte raven, Hugin en Mugin, die hem nieuws brachten over wat er in de wereld gebeurde….. [en of er misschien kinderen stout geweest waren, zei de verteller terwijl hij quasi-dreigend naar het grut keek]

Godsdienst en wetenschap waren niet gescheiden in die tijden, maar onherkenbaar verweven. De druïden, zangers en medicijnmannen waren de intelligentsia uit die tijd en dat wat we nu mythen noemen, was de kennis die in die tijd voorhanden was binnen een theoretisch ‘godsdienstig’ model, de poging van onze voorouders om orde te scheppen in het mysterie van de wereld en het heelal. Centraal in de dagen durende midwinter- of zonnewende-feesten stond de “kerstboom”. De moraal van deze tijd was namelijk dat de duisternis, de nacht en de koude weliswaar aan het toenemen waren, maar dat in deze dagen de kiem werd gelegd voor het nieuwe jaar en een nieuwe lente, waarin de zon weer in kracht zou toenemen en de nachten zich zouden terugtrekken. De hierboven genoemde verteller zou wellicht hebben verhaald hoe de hele wereld vernietigd zou worden in de laatste strijd, Ragnarok genaamd, waarin de wolf Fenrir de zon zou opslokken, maar waaruit weer een nieuwe, paradijselijke wereld zou ontstaan, waar Baldur, zonnegod, opnieuw geboren zou worden. Zo werd een cyclisch gebeuren als de voortgang van het jaar gezien als een projectie van een goddelijk gebeuren. Het symbool daarvoor was de kerstboom. In de Germaanse mythologie werd het heelal voorgesteld als een boom en de den of de spar werd waarschijnlijk gekozen om het feit dat hij altijd groen blijft en de winter weerstaat.

En zo tuigen we ieder jaar de kerstbomen op met lichtjes en ballen (sterren en planeten), doen er engelenhaar en zilveren slingers in (de zilveren armen van ons melkwegstelsel) en volgens goed christelijk (middeleeuws) gebruik vliegen in het heelal de engelen met hun trompetjes rond. En boven de heelal-boom prijkt de opper-ster en de stafhouder in de vorm van de piek.

Is het niet vreemd dat mensen die boom optuigen zonder te beseffen wat het voorstelt? De christenen hebben ook maar half werk verricht. Waarschijnlijk zagen ze in dit midwinterfeest parallellen met hun Christus-ideaal, namelijk de geboorte of wederkeer van het licht, en zagen ze in de boom een verwijzing naar het kruis waar Jezus aan gestorven is. Ook dat apocalyptische beeld zal ze wel aangesproken hebben. Maar zo heeft de kerstboom duizenden jaren zijn plaats behouden tijdens de kerstdagen en is Wodan getransformeerd in een katholieke heilige en zijn raven in wat nu Zwarte Pieten zijn. Met de teruggang van de christelijke kerk is Kerstmis dan ook weer meer een ‘heidens’ (heidens = alles wat niet christelijk is) feest aan het worden, een familiefeest voor rond het haardvuur en de kerstboom met alleen de muziek die nog grotendeels bestaat uit christelijke liederen.

Maar dit alles zal de moslimfanaticus worst wezen. Christelijk of heidens, joods, Zoroastrisch, Hindoeïstisch, boeddhistisch of ‘heidens’; de aanval op Kerstmis is een aanval op de wortels van de westerse cultuur en is geniepiger en sluipender dan een aanslag waar doden bij vallen, hoeveel leed dat op de korte termijn ook mag veroorzaken. Maar ik dwaal af van mijn verhaal, dus ik wil besluiten met iedereen een gelukkig kerstfeest en een voorspoedig Nieuwjaar te wensen. Koester je familie en je relaties, want hoewel de supermarkten nu de hele winter open zijn, de huizen centraal verwarmd worden en iedereen zijn eigen Facebook-pagina heeft, rijdt Wodan nog steeds in de stormwind door de koude nacht en hebben de goden geen boodschap aan ons, arme stervelingen, zodat we het met elkaar moeten zien te redden. En wat er ook gebeurt: de aarde zal om de zon blijven draaien en de dagen zullen lengen en korten, lang nadat alle godsdiensten tot stof zijn vergaan.

P.S. Iemand anders mag volgend jaar komen uitleggen wat de paashaas met de opstanding van Christus te maken heeft, lol.

Door:
“D.G. Neree”
(voor www.ejbron.wordpress.com)