Hoofdoorzaken van de problemen in Afrika: corruptie en bevolkingsexplosie

(Door: Hubert von Brunn – Vertaling: E.J. Bron)

“Bestrijding van vluchtoorzaken” was het trefwoord dat bij de EU-Afrika-top in Abidjan helemaal bovenaan de agenda stond. In de specificatie van dit algemene thema ging het daarna om oorlog, terreur, armoede, werkloosheid, georganiseerde mensensmokkel . . . Allemaal belangrijke aspecten waarmee men zich bezig moet houden, zonder meer. De beide hoofdoorzaken van het constante afglijden van het zwarte continent in een gigantisch catastrofe-gebied worden ondertussen nog steeds verzwegen – door de meer dan 80 staats- en regeringschefs, die samen met mevrouw Merkel aan de conferentietafel zaten, evenzo als door onze “kwaliteitsmedia”: corruptie en bevolkingsexplosie.

Aan het einde van de bijeenkomst had de voorzitter van de Europese Commissie, Jean-Claude Juncker, trots verkondigd dat de Europeanen het eens zouden zijn geworden over een actieplan voor Afrika in de orde van grootte van € 44 miljard om individuele landen op de been te helpen, vooral echter om te verhinderen dat er nog meer migratiestromen via Libië en de Middellandse Zee naar Europa komen. Met € 44 miljard zou men inderdaad het nodige kunnen doen – echter alleen als het geld ook daar terechtkomt waar het hoort en voor het welzijn van de bevolking wordt ingezet. Dat was in het verleden overwegend niet het geval en zal dat ook in de toekomst niet zijn. Net zolang totdat de donorlanden een net zo streng als transparant controlesysteem hebben gevestigd, dat verhindert dat een groot deel van het geld in de zakken van de corrupte politieke elites verdwijnt. In de afgelopen 60 jaar is er meer dan € 2000 miljard aan hulpgelden naar Afrikaanse landen gestroomd. De positieve effecten van deze subsidies zijn, voorzichtig uitgedrukt, heel goed te overzien.

De elites aan de macht tasten toe – de rest krijgt niets

Corruptie is zeker geen Afrikaanse specialiteit. Overal waar politieke/militaire macht en veel geld een onheilige alliantie aangaan, komen mensen in gevaar om iedere moraal, elke ethiek en iedere verantwoordelijkheid voor anderen overboord te gooien en zoveel mogelijk zijn eigen zakken vol te proppen. De familieclan en onderdanige handlangers mogen mee snoepen van de zoete koek – de rest, dat betekent de overwegende meerderheid van het volk – blijft met lege handen zitten. Hoe dat functioneert, kregen we zojuist aan het voorbeeld Zimbabwe te zien. In zijn 37-jarige regentschap heeft dictator Robert Mugabe het voormalige Zuid-Rhodesië, dat na het verkrijgen van de onafhankelijkheid (1980) goede kansen had om zich te ontwikkelen tot een economische en maatschappelijk stabiel land, successievelijk naar het faillissement geleid.

Hij, zijn machtsgeile vrouw Grace en de rest van de clan hebben nu weliswaar niets meer te zeggen, maar met het geld dat ze al die jaren aan de kant hebben gelegd, hoeven ze zich geen zorgen te maken voor wat betreft hun oudedagvoorziening. Omdat hij het land zo geweldig heeft geregeerd, krijgt Mugabe – betaald uit de staatskas – nog een uitkering ineens van ongeveer $ 10 miljoen en een jaarlijks salaris van $ 150.000,-, het luxe landgoed in Harare inclusief personeel en – opdat men hem noch haar ook maar voor iets verantwoordelijk kan maken – krijgen ze allebei levenslange immuniteit. En wie gelooft dat de omstandigheden in Zimbabwe onder de nieuwe staatschef Mnangagwa, bijgenaamd “de krokodil”, nu blijvend beter zouden worden, die gelooft ook in de Kerstman. Nóg is het volk daar vol hoop, maar de stemming zal snel omslaan wanneer de mensen honger en gebrek moeten blijven lijden en er geen verbetering van de levensomstandigheden zichtbaar wordt. De voedingsbodem voor de volgende burgeroorlog in Afrika

De bedoelingen van de Europeanen zijn vaak niet die van de Afrikanen

Als dus de op de EU-Afrika-top beloofde € 44 miljard echt voor iets positiefs voor de mensen moet zorgen, dan mag het geld in geen geval overgemaakt worden aan een of andere regeringsrekening in een of ander land. Veelmeer moeten er onafhankelijke instellingen – internationaal bezet door deskundigen – gecreëerd worden, die ter plaatse opereren, het geld beheren en het daar inzetten waar het werkelijk nodig is. Waar het helpt arbeidsplaatsen te creëren, families te voeden en jonge mensen er van af te houden de gevaarlijke route naar Europa te nemen.

Dat zal de Afrikaanse potentaten natuurlijk niet lekker zitten. Enerzijds worden daardoor de kansen op zelfbediening aanzienlijk beperkt – dat is natuurlijk ergerlijk. Anderzijds kennen de Afrikanen de betutteling door de Europeanen heel goed sinds de onzalige tijden van de kolonisatie en de afkeer zit ook nog in de hoofden van de volgende generaties. Wanneer echter het zelf bepaalde regeren en handelen van de machtselites niet bijdraagt aan de stabiliteit van een land, maar aan diens teloorgang, dan helpt het niet om er nog meer miljarden in te pompen en uiteindelijk zonder herkenbaar effect – noch voor de mensen daar, noch voor de Europeanen – zinloos te verbranden.

Aan de conferentietafel in Abidjan werd duidelijk hoever de bedoelingen van de Europeanen enerzijds en die van veel Afrikanen anderzijds uit elkaar liggen. De industrielanden hebben veel belang bij de repatriëring van economische vluchtelingen, die geen recht op asiel hebben in Europa. Een volkenrechtelijk verdrag, dat de verplichting van ieder land vastlegt om de eigen mensen weer terug te nemen, bestaat volgens de Afrika-gevolmachtigde van de Duitse regering, Günter Nooke, al lang. Maar welk nut heeft zo´n verplichting wanneer bij de vluchtelingen hun staatsburgerschap niet bewezen kan worden, omdat ze na aankomst in Europa hun paspoorten vernietigen of weggooien? – niets! Om dit tegen te gaan, moet men in het bezit zijn van biometrische data (vingerafdrukken, irisscan), wat niet het geval is. En totdat de Afrikaanse landen hun paspoortwezen voldoende hebben veranderd, zal er nog veel tijd vergaan.

Daarbij komt, dat niet weinig van de Afrikaanse staatshoofden er überhaupt geen belang bij hebben om op te treden tegen illegale migratie. Integendeel. Diegenen die het gelukt is naar Europa te komen, krijgen een inkomen – of d.m.v. ondersteuning door de staat of daadwerkelijk door arbeid. Een groot deel van dit geld sturen ze dan naar de familie thuis. Dat helpt om de nood te lenigen in het thuisland en ontlast de desbetreffende staatskassen. In veel landen zijn deze overmakingen door illegale immigranten hoger dan de officiële ontwikkelingshulp – en dat bevalt de hoofdmannen wel.

Tot 2050 zal de Afrikaanse bevolking naar 2,5 miljard verdubbeld zijn

Het andere fundamentele probleem, dat in de openbare discussie steeds tactvol wordt omzeild – je kunt ook zeggen: doodgezwegen – wordt, is de onheilspellende bevolkingsgroei. Ondanks oorlogen en terreur, ondanks hongersnoden en epidemieën zal de bevolking op het zwarte continent zich volgens actuele schattingen tot 2050 meer dan verdubbeld hebben naar 2,5 miljard mensen. Dit beangstigende cijfer wordt wel eens in de kwaliteitsmedia genoemd, maar zonder enig verder commentaar. Over het traditionele reproductiegedrag van de zwarte man, dat erop gericht is zoveel mogelijk nakomelingen te produceren, worden geen kritische vragen gesteld. Een taboe dat niet mag worden aangesproken, een feit dat we gewoon te accepteren hebben. Dat is simpelweg hypocriet en bedekt een onaangename waarheid waarvoor we ons niet kunnen afsluiten.

Het jaar 2050 duurt niet lang meer en de explosiviteit die dit aantal van 2,5 miljard in zich heeft – voor Afrika zowel als voor Europa – is nu toch al te zien. Ieder jaar dringen tien tot twaalf miljoen jonge Afrikanen op de arbeidsmarkt. Er zijn echter hoogstens 3,5 miljoen nieuwe banen, en deze discrepantie wordt ieder jaar groter. De ongebreidelde bevolkingsgroei is een tikkende tijdbom, die men niet gewoon links kan laten liggen. Integendeel. Men moet dit fenomeen zeer serieus nemen. Als de Europeanen de Afrikanen echt willen helpen om economisch op de been te komen en de mensen een perspectief te bieden dat hen motiveert in hun eigen land te leven en te werken in plaats van naar Europa te vluchten, dan mag er niet langer een taboe rusten op het onderwerp geboortecontrole.

Dan moeten de Europeanen de grootste inspanningen ondernemen om de mensen – vooral op het platteland, waar het samenleven nog steeds wordt bepaald door oeroude zeden en gebruiken – voor te lichten en ervan te overtuigen dat het seksueel traditionele gedrag meer schadelijk dan nuttig voor hen is. Dat het met het oog op de betere medische zorg (inentingen, hygiënische maatregelen enz.) niet meer nodig is om acht, tien, twaalf of meer kinderen ter wereld te brengen. Om te garanderen dat de desbetreffende regering deze maatregelen dienovereenkomstig ondersteunt, zou hun invoering gekoppeld moeten worden aan betalingen wat betreft ontwikkelingshulp. Dat klinkt als betutteling en zal, zoals reeds gezegd, menig regeringschef niet bevallen. Maar daarmee kan men geen rekening houden. Het is een belangrijke hulp tot zelfhulp, die uiteindelijk beide kanten – de Afrikanen en de Europeanen – ten goede komt.

Bron:
www.anderweltonline.com-
Auteur: Hubert von Brunn

Vertaald uit het Duits door:
E.J. Bron
(www.ejbron.wordpress.com)