Morgen uitspraak ‘blokkeer-Friezen’, maar is Vrouwe Justitia wel blind?

(Door: Wim van Schaik)

Mr. Jasper Endeman, zelfstandig juridisch adviseur, laat in een uitvoerige bijdrage in het Reformatorisch Dagblad geen spaan heel van het beleid bij het Openbaar Ministerie (OM). Het OM brengt geen rechtvaardigheid en maatschappelijke pacificatie, wat de  doelen zijn van ons rechtstelsel,  maar zorgt juist voor rechtsongelijkheid en maatschappelijke polarisatie.

De vervolging van de ‘blokkeer-Friezen’ laat weer eens zien dat het OM niet consequent  handelt. Zo gaat het trouwens steeds als het om rechts activisme gaat. “De zware vervolging van rechtse activisten, waaronder de Zwarte Piet-activisten, staat niet in verhouding tot de aanpak van ander activisme. Het werkt maatschappelijke tegenstellingen in de hand.”

Toen anti-Pietenactivisten de Erasmusbrug in Rotterdam blokkeerden met spandoeken ”verkeer gestremd wegens racisme” werden ze niet vervolgd. Ook al liep de intocht van Sinterklaas vertraging op. De politie: “Er is niemand aangehouden, dat is wel het laatste wat we willen op een dag als vandaag, het is een kinderfeest.” Maar bij de Friezen, zoals zo vaak als het niet-links betreft, trad de politie wel op.

Hoe vaak komt het extreemlinkse Antifa niet weg met het verstoren van demonstraties van rechts? Ook moslims genieten een voorkeursbehandeling. Vorige maand nog in Utrecht. Islamitische jongeren dwarsboomden een demonstratie bij een moskee. Ze gooiden met blikken en flessen. Vervolgens blies de burgemeester de demonstratie af. Punt. Als het links betreft komt er nooit een rechtszaak. Het geweld wordt door de vingers gezien of levert hoogstens een boete op. Dat is meten met twee maten. En dat betekent dat Vrouwe Justitia niet blind is.

Voor dit opvallende verschil in aanpak geeft Endeman twee mogelijke verklaringen. “Het zou kunnen dat het nu bijvoorbeeld beleid is om activisme van links, islamisme en migrantengroepen enige ruimte te geven om een uitlaatklep te laten zijn voor frustraties en erger te voorkomen.” Onduidelijk is wat Endeman bedoelt met ‘erger te voorkomen’. Autobranden? Grote rellen? Plundering? Burgeroorlog? “Ten aanzien van ‘rechts’ activisme kan er voor een andere aanpak zijn gekozen, te weten een zerotolerancebeleid, om groei van deze groepen te voorkomen.” Maar wat als extreemlinkse groepen door het toegeeflijke beleid steeds gewelddadiger worden? Is dat geen probleem? Eerlijk gezegd zijn deze verklaringen weinig bevredigend.

Endeman komt denk ik dichter in de buurt van het antwoord als hij zich afvraagt of het OM, bewust of onbewust, vooringenomen is. Waarbij ik me dan weer afvraag wat ik me moet voorstellen bij ‘onbewust vooringenomen’. Hij wijst op het WODC-rapport van mei 2018. Nu hoef ik echt geen WODC-rapport te lezen om te weten dat links-extremisten maar zelden vervolgd worden, ondanks dat het linkse extremisme vaker voorkomt en gewelddadiger is dan het rechtse extremisme. Maar goed, het staat in dat rapport weer eens zwart op wit. De vraag is wat we met die constatering doen.

Wat moet er gebeuren zodat het  OM zich consistenter gaat gedragen? Endeman pleit voor zelfonderzoek bij het OM en als dat niet gebeurt, dan moet de minister van Justitie een onafhankelijk onderzoek gelasten naar de invulling van het opportuniteitsbeginsel door het OM. Ook roept hij de Tweede Kamer op om  in actie komen.

Interessant is dat Endeman schrijft dat, anders dan vaak gedacht, de politiek helemaal niet  terughoudend hoeft te zijn in kritiek op het OM. In tegenstelling tot de rechter is het OM niet onafhankelijk, maar valt onder de minister van Justitie. “Er leeft het verkeerde beeld dat de scheiding der machten dat niet toelaat. Dat is enkel zo wanneer in een lopende rechtszaak politici roepen wat de rechter moet oordelen.” Weliswaar zijn aanwijzingen van de minister richting het OM zeldzaam, maar die bevoegdheid heeft hij wel degelijk. En in de kwestie van de inconsistente houding van het OM moet de minister zo langzamerhand eens ingrijpen. Maar wat verwacht Endeman daarvan? Sinds het optreden van het OM in de zaak Wilders is het duidelijk dat het OM haar gang kan gaan in politieke processen en niet denkbeeldig dat dit gebeurt met volle instemming van de minister.

Blijft nog de kwestie van rechters die te vaak wetten zo interpreteren dat de bedoeling van de wetgever genegeerd wordt. Die strafkorting door een rechter voor een verkrachter, omdat hij anders uitgezet zou worden, is een recent voorbeeld van dit soort interpretaties die de Wetgevende macht provoceren. Een ander voorbeeld is het vonnis van vijf jaar voor het gooien van een Molotovcocktail naar een lege moskee en terwijl iemand die afreist naar het kalifaat en zich aansluit bij de schurken van IS soms maar twee jaar krijgt. Zulke vonnissen sporen niet met het rechtsgevoel in de maatschappij.

Het functioneren van de rechterlijke macht geeft te vaak aanleiding tot kritiek. Het wordt hoog tijd om die kritiek eens serieus te nemen. Rechters moeten, zoals de PVV wil, niet langer voor het leven benoemd worden. Dat biedt de mogelijkheid om de rechterlijke macht meer een afspiegeling te laten zijn van de politieke voorkeuren binnen de samenleving en niet van die van een groep rechters. Tegelijk kan dan de feminisering – ook een groot probleem – van de rechterlijke macht een halt worden toegeroepen.

Benieuwd hoe het vonnis voor die Friezen morgen uitpakt.

Door:
Wim van Schaik
(voor www.ejbron.wordpress.com)