Secundair antisemitisme: Jodenhaat in samenhang met de Holocaust

(Door: Dr. Manfred Gerstenfeld – Vertaling: E.J. Bron)

In de afgelopen decennia hebben zich nieuwe vormen van antisemitisme in samenhang met de Holocaust ontwikkeld. Een van de meest gepubliceerde is Holocaustontkenning. Erger en veel wijder verbreid is Holocaustomkering: Israël en de Joden worden zo neergezet dat zij zich als nazi´s gedragen. Onderzoeken hebben onthuld dat meer dan 40% van de Europeanen dat gelooft. Bovendien zijn er neonazi´s, die de Duitse vernietigingspolitiek tot het einde uitgevoerd willen zien. Een typische uitdrukking daarvan is dat Hitler´s karwei afgemaakt zou moeten worden. Daarvoor vinden we ook in de islamitische wereld ondersteuners.

Veel minder bekend is de haat aanwakkerende houding genaamd “secundair antisemitisme”. Deze uitdrukking werd door de filosoof Theodor Adorno en zijn medewerker Peter Schönbach van de Frankfurter Schule in de vroege jaren-60 vormgegeven. Op de school werd de dynamiek van het Duitse schuld- en defensiemechanisme van een deel van zijn bevolking onderzocht.

Lars Rensmann, die op dit moment doceert aan de Rijksuniversiteit Groningen in Nederland, verklaarde secundair antisemitisme tot nieuwe bron van de vijandigheid tegenover Joden. Hij zei dat deze door de wens van veel Duitsers wordt gemotiveerd om de schuld en de herinnering aan de Holocaust en uit het collectieve geheugen van een bevlekte natie te onderdrukken en van elkaar te scheiden. Joden worden er zodoende collectief alleen al op grond van hun bestaan van beschuldigd de Duitsers aan de misdaden van hun natie, hun schuld en hun verantwoordelijkheid te herinneren.

Twee psychologen hebben dit pregnant uitgelegd. De Israëlische psychiater Zvi Rex zegt: “Duitsland zal de Joden Auschwitz nooit vergeven.” Een andere Israëli, de in Duitsland geboren Holocaustpsycholoog Nathan Durst, zei: “Uitbraken met antisemitische ondertonen houden eveneens met Europa´s schuld vis-a-vis van de Holocaust verband. Als de schuldige persoon slecht is, wordt het joodse slachtoffer goed. Op het moment dat aangetoond kan worden dat de laatste eveneens slecht is, wordt de ´ander´ – dat wil zeggen de Europeaan – van zijn schuldgevoelens verlost. Om te beweren dat Israëli´s zich als nazi´s gedragen, vermindert de zonde van de grootouders. Dan kunnen de kinderen van de slachtoffers niet langer de aanklagers zijn. Dat maakt iedereen gelijk.”

Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat secundair antisemitisme wijdverbreid is. Een actueel voorbeeld is een studie over het Oostenrijkse antisemitisme, waartoe door het parlement van het land opdracht werd gegeven. De studie bevatte een tamelijk grote steekproef van 2700 geënquêteerden en deelde de antwoorden op in drie groepen: autochtone Oostenrijkers, Turks sprekende Oostenrijkers en Arabisch sprekende Oostenrijkers.

Aan de geënquêteerden werd gevraagd of ze het eens waren met de uitspraak: “Joden proberen voordeel te halen uit het feit dat ze in de nazitijd slachtoffers waren.” 36% van de autochtone Oostenrijkers was het daarmee eens, evenals 51% van de Turks sprekenden en 59% van de Arabisch sprekenden.

Een andere aan de geënquêteerden voorgelegde uitlating luidde: “Ik ben er tegen dat steeds opnieuw getoond wordt dat er Joden stierven in de Tweede Wereldoorlog.” De woordkeuze van de uitlating verdoezelt de waarheid dat er Joden stierven, omdat ze vermoord werden. 37% van de autochtone Oostenrijkers was het hiermee eens, evenals 46% van de Arabisch sprekenden en 55% van de Turks sprekenden. Arabieren en Turken hebben echter geen reden om zich vanwege de Holocaust schuldig te voelen. De antwoorden op deze beide uitlatingen laten zien dat, net als op andere plaatsen in Europa, antisemitisme bij moslims belangrijk wijder verbreid is dan bij de autochtone bevolking.

Secundair antisemitisme beperkt zich niet tot de naties van hoofddaders van de Holocaust, Duitsland en Oostenrijk. Een studie uit 2017 over hedendaags antisemitisme in Groot-Brittannië stelde vast dat 10% van de bevolking denkt dat Joden hun slachtofferrol in de Holocaust voor hun eigen doeleinden zouden uitbuiten. 13% was het eens met de uitlating: “Israël gebruikt de Holocaust-slachtofferrol voor eigen doeleinden.” Uit deze peiling blijkt eveneens dat secundair antisemitisme in vergelijking met andere vormen van het met de Holocaust samenhangende antisemitisme relatief belangrijk is. 2% van de geënquêteerden gelooft dat de Holocaust een sprookje is. 3% gelooft dat de Holocaust werd overdreven.

De studie scheidde eveneens de geënquêteerden met sterk anti-Israëlische instellingen. 23% zei dat de Holocaust overdreven wordt en 49% stelde vast dat Joden de slachtofferrol in de Holocaust voor hun eigen doeleinden gebruiken. Dat is alleen maar nog een bewijs van de samenhang tussen anti-Israëlisme en antisemitisme.

Er werden bovendien statistieken over islamitische geënquêteerden in Groot-Brittannië opgesteld. Antisemitisme, dat samenhangt met de Holocaust, was bij moslims sterker vertegenwoordigd dan bij de rest van de bevolking. Bij moslims zei 8% te geloven dat de Holocaust een sprookje zou zijn: 14% zei dat de Holocaust zou zijn overdreven. Bij religieuze moslims waren deze percentages nog hoger. 10% geloofde dat de Holocaust een sprookje zou zijn, 18% zei dat de Holocaust zou zijn overdreven.

Veel Europeanen willen niet weten dat antisemitisme een integraal bestanddeel van de cultuur van hun samenlevingen is. Dat betekent niet dat er geen Europeanen zijn die antisemitisme bestrijden. Evenmin betekent het dat de meeste Europeanen antisemieten zijn. Het hierboven aangehaalde toont echter een extra perspectief op de manier hoe Europese cultuur met antisemitisme is vervlochten. Zelfs de volkerenmoord op Joden in Europa heeft tot nieuwe vormen van het antisemitisme geleid, niet alleen in de landen van de daders, maar ook elders.

Bron:
https://heplev.wordpress.com
Door: Dr. Manfred Gerstenfeld

Vertaald uit het Duits door:
E.J. Bron
(www.ejbron.wordpress.com)