Inmenging “met fijngevoeligheid”: De EU en de Italiaanse patiënt

(Door: Pierre Lévy – Vertaling: E.J. Bron)

De val van de regering-Draghi heeft in Brussel en Berlijn tot angstzweet geleid. Hoe moet het verder met de Italiaanse patiënt? En hoe kan het land op de – vanuit het oogpunt van de EU-bureaucratie – op de juiste koers gehouden worden?

Op 21 juli kwam de Italiaanse regering ten val. Drie partijen, die de meerderheid vormden, lieten hun chef, Mario Draghi, vallen en die diende zijn ontslag in. Terwijl president Sergio Mattarella een week daarvoor nog geprobeerd had om het ontslag af te wijzen, in de hoop op een combinazione in de laatste minuut, restte hem deze keer geen andere keuze dan het ontslag te accepteren. De kiezers op het schiereiland zullen op 25 september naar de stembus gaan.

Het is een understatement om te zeggen dat deze gebeurtenis in Brussel en in de grote Europese hoofdsteden zorgt voor angstzweet. “Een regelrechte storm” is nu de uitdrukking die in de wandelgangen van de Europese Commissie en in de mainstream pers opduikt. In een hoofdartikel van “Le Monde” (21-07-2022) stond:

“Het tijdstip had voor Italië, de eurozone en de hele Europese Unie niet beroerder kunnen zijn.”

“De stormen nemen toe”, aldus het Franse dagblad verder. En het herinnert aan de context: een land, waarvan de economie aanzienlijk onder Covid-19 heeft geleden; dat belast is met een aanzienlijke staatsschuld; dat weer sterk getroffen wordt door stijgende leningenrentes; dat lijdt onder een sterk stijgende inflatie, en dat bedreigd wordt door een tekort aan gas uit Rusland, waarvan het bijzonder afhankelijk is.

Weliswaar wordt – in verschillende mate – de hele Europese Unie door deze bedreigingen getroffen, maar dat geldt in het bijzonder voor de op twee na grootste economie van de EU. Italië is overigens met Spanje de grootste “vruchtgebruiker” van het door de Europese Commissie aangestuurde conjunctuurprogramma: aan Rome werden € 69 miljard aan subsidies en € 123 miljard aan kredieten met een lage rente toegezegd. Tot nu toe werd er echter nog maar een klein deel van deze som overgemaakt. Want Brussel hanteert – net zoals bij de andere landen – een uitbetaling in tranches, afhankelijk van de vooruitgang van de “hervormingen” die elke lidstaat als tegenprestatie voor de subsidies heeft beloofd.

In Italië was een man, die de garantie voor de naleving van de Europese “aanbevelingen” belichaamde: Mario Draghi. Deze was, na zijn tijd als chef van het ministerie van Financiën, en daarna bij Goldman Sachs, van 2011 tot 2019 president van de Europese Centrale Bank (ECB). In de Europese legende wordt hij omschreven als tovenaar, die de euro in 2012 tegen speculatieve aanvallen heeft gered. Het is een understatement om te zeggen dat zijn aanwezigheid aan de top van de Italiaanse regering voor Brussel strategisch belangrijk was.

In de peilingen voor de verkiezingen staat de partij “Fratelli d´Italia”, die vaak “post-fascistisch” genoemd wordt, bovenaan; met de mogelijkheid om een bondgenootschap aan te voeren, dat twee andere rechtse krachten zou verenigen: de Lega van Matteo Salvini en de Forza Italia van Silvio Berlusconi. Weliswaar is geen van deze partijen voorstander van de uittreding uit de EU of de euro; en de “Fratelli d´Italia” maken geen geheim van hun Atlantische gezindheid. Maar hoe dan ook: als zo´n coalitie tot stand zou komen, zou alle Brusselse hoop instorten, en wel nog voor de eerste ambtshandeling van zo´n regering. Met een tweede Orbán – en deze keer binnen de eurozone – zouden de bouwstenen voor het uit elkaar vallen voorhanden zijn.

Zo ver is het nog niet. Maar om te bepalen wat er op het spel staat, moet men zich de stuiptrekkingen van de Italiaanse politiek in de afgelopen tien jaar voorstellen. Een belangrijk keerpunt was 2018: in februari van dat jaar veegde er een “populistisch” genoemde verkiezingsgolf over Italië. Deze leidde tot een ondenkbare coalitie van twee grote verkiezingswinnaars: de als “links antisysteem” geclassificeerde Vijfsterrenbeweging (M5S) en de vaak als rechts-extreem bestempelde Lega onder leiding van Matteo Salvini.

Na een moment van paniek in Brussel werd het koppel rustiger, voordat het door tegenstrijdigheden werd geteisterd. In de zomer van 2019 voltrok de minister-president, Giuseppe Conte, die gelieerd is aan de M5S (waarvan hij later de leiding zou overnemen) een coalitie-ommekeer: hij verbond de beweging met de Democratische Partij (“PD”, vaak als “midden-links” omschreven) – een koppel dat onwaarschijnlijk leek. Hij serveerde de Lega af.

In februari 2022 moest Conte echter vaststellen dat zijn nieuwe meerderheid niet meer solide was. De zeer EU-vriendelijke president Mattarella ging discreet aan het werk om een meerderheid te vormen, die bijna alle partijen in het parlement omvatte – met uitzondering van de “Fratelli d´Italia”. Aan het hoofd van de nieuwe regering stond dus Dottore Draghi, als redder van Italië in de EU.

Zijn “raadselachtige” opduiken herinnerde aan de theatercoup van november 2011. Destijds regeerde Silvio Berlusconi het land. De mediamagnaat was weliswaar geenszins anti-Europees, maar onder druk van de bevolking had hij moeilijkheden om de door Brussel opgelegde drastische “hervormingen” in te voeren – hervormingen, die des te harder uitvielen, omdat Italië op dat moment de buit van speculatie-aanvallen werd. In werkelijkheid hadden Brussel, Angela Merkel en Nicolas Sarkozy achter de schermen (op een EU-top) deze sluipende staatsgreep geënsceneerd. En toen al was er een raadselachtige figuur die de leiding van de regering in Rome overnam: de voormalige eurocommissaris Mario Monti. Monti en Draghi hebben minstens drie eigenschappen gemeen: ze werden nooit gekozen, ze zijn nauw verbonden met de zakenwereld, en ze waren vooral sleutelfiguren in de Europese Unie.

Deze van buitenaf bedreven quasi putsch had verstrekkende gevolgen binnen het Italiaanse volk. Uit deze tijd is de vijandigheid tegen de Europese integratie afkomstig in een land, dat daarvoor als bijzonder “eurofiel” gold. Net als destijds, toen de Franse en Nederlandse Nee-stemmen bij de referendums over het ontwerp van een Europese grondwet in het jaar 2015 geïgnoreerd werden – uiteindelijk werd een desbetreffend verdrag (het zogenaamde Verdrag van Lissabon) doorgedrukt.

De Europese staats- en regeringschefs zijn met het oog op de Italiaanse “terugval” meer dan bezorgd. Het dagblad “La Stampa” geloofde zelfs de reden voor de terugval gevonden te hebben: de politieke crisis in Rome zou door Moskou zijn aangestuurd – een bewering, die door westelijke media grotendeels werd overgenomen. Deze “verklaring”, die de politieke tegenstrijdigheden van het land buiten beschouwing laat, is nauwelijks geloofwaardig. Maar zelfs als ze dat wel zou zijn, is de EU-vriendelijke pers niet in staat om zich op te winden over deze zogenaamde inmenging, omdat zij de parachutesprong van Monti, die quasi vanuit Brussel werd aangestuurd, met beide handen bejubeld had.

De beginnende paniek van de Europese politici is ook te verklaren met het contrast tussen Mario Draghi, die een van de meest vastberaden verdedigers van de Oekraïense kant tegen Moskou was, en de partijen die juist gezorgd hebben voor zijn val en die deel zouden kunnen nemen aan de toekomstige regering, die uit de verkiezingen in september voort zal komen: de Lega en Forza Italia aan de ene kant, de M5S aan de andere kant, worden allemaal beticht van een zekere toegeeflijkheid “pro-Poetin”. En dat in een land, waarvan de publieke opinie als de minst anti-Russische binnen de EU wordt omschreven.

Onder deze omstandigheden begrijpt men de opwinding en de adviezen van “Le Monde” aan het eind van het al genoemde artikel:

“Het is nu aan de pro-Europese Italianen om zich te mobiliseren, met fijngevoeligheid te handelen, om dit nachtmerriescenario te verhinderen.”

De EU wordt dus opgeroepen om zich opnieuw in te mengen. Maar deze keer alsjeblieft met “fijngevoeligheid”. . .

Bron:
rt.de
Door: Pierre Lévy

Vertaald uit het Duits door:
E.J. Bron
(www.ejbron.wordpress.com)