Verkiezingen in Berlijn: Het einde van de CDU en de SPD als volkspartijen

De voorzitters van de SPD, Sigmar Gabriel, en de CDU, Angela Merkel, in het Duitse parlement.

(Vertaling: E.J. Bron)

De verkiezingen in Berlijn hebben de CDU en de SPD historische verliezen opgeleverd. De Groenen moesten in hun traditionele bolwerk veren laten. Die Linke liet zien dat er links van de SPD ruimte is voor een gepointeerde politiek. De AfD liet aan de CDU zien dat dit ook voor rechts geldt. De Renaissance van de FDP biedt de partij de kans om het liberalisme een stem te geven.

Eurocommissaris Günther Oettinger (CDU) heeft het slechte resultaat van zijn partij bij de deelstaatverkiezingen in Berlijn “volledig onbevredigend” genoemd. “Daarmee is er in Berlijn nauwelijks nog sprake van het karakter van een volkspartij”, zei hij tegenover de “Stuttgarter Zeitung”.

Oettinger´s analyse heeft eveneens betrekking op de SPD. Want bij de verkiezingen in Berlijn deden de huidige partners SPD en CDU het historisch slecht en ze kunnen hun coalitie niet voortzetten. De voormalige volkspartijen behaalden hun slechtste resultaat na de oorlog en verloren samen meer dan 12% van de stemmen. De SPD kan als verkiezingswinnaar weliswaar verder regeren, maar moet op zoek naar twee partners. Een coalitie van twee partijen heeft geen meerderheid meer.

Die Linke, de AfD en de FDP kwamen als winnaars uit de verkiezingen tevoorschijn. Opmerkelijk is, dat het de AfD gelukt is om meteen in alle districtsvergaderingen te komen en zeven wethouders zal laveren. Vijf politici van de AfD werden bovendien rechtstreeks gekozen. Vooral in het oosten van de stad behaalde de AfD deels meer dan 20% en pakte daar ook stemmen van Die Linke af. In het westen van de stad behaalde de AfD duidelijk minder stemmen. Interessant: ook in enkele westelijke kieskringen deed Die Linke het goed en pakte hier stemmen van de SPD af.

Die Linke kwam na de prognoses op de derde plaats terecht en overvleugelde de Groenen. Die Linke wint als enige in het Duitse parlement vertegenwoordigde partij – ongeveer 4%. De Groenen haalden hun record van 2011 niet. Beide partijen zijn gereed voor een coalitie met de SPD.

De AfD zet haar hoge vlucht voort en behaalde 14,2% van de stemmen. De AfD-politici zitten nu in 10 van de 16 deelstaatparlementen. De FDP keert na het verlies in 2011 in de Berlijnse Senaat terug en liet met 6,7% een duidelijk teken van leven zien.

Voor de CDU van bondskanselier Angela Merkel, wier “vluchtelingen”politiek ook in de CDU zelf omstreden is, markeert afgelopen zondag de voortzetting van een negatieve serie: bij alle deelstaatverkiezingen in dit jaar verloor de partij stemmen. De SPD, die landelijk met de CSU/CDU regeert, verloor in Berlijn echter met bijna 7% nog meer dan de CDU. Nog nooit in Duitsland behaalde een overwinnaar bij deelstaatverkiezingen zo´n mager resultaat.

De topkandidaat van de SPD, Michael Müller, wiens partij al 15 jaar lang de burgemeester in het Rode Raadhuis levert, kondigde coalitieonderhandelingen met alle partijen behalve de AfD aan. Hij voegde er aan toe: “Ik zie meer raakvlakken met de Groenen en Die Linke.” SPD-chef Sigmar Gabriel benadrukte: “Berlijn blijft sociaal en menselijk fatsoenlijk.”

De topkandidaat van de CDU en huidige senator Binnenlandse Zaken, Frank Henkel, wees een aftreden af. Zijn partij zou bereid zijn tot coalitieonderhandelingen om een regering te vormen.

De chef van de Groenen, Cem Özdemir, ziet een regeringsopdracht voor zijn partij. “De mensen willen een serieuze regering, wij kunnen dat.” De Groenen zouden in Berlijn voor het eerst sinds 2002 weer in de regering kunnen komen. Een coalitie met de CDU wezen ze af.

De voorzitter van Die Linke, Katja Kipping, beoordeelde het resultaat van haar partij als geweldig signaal. “Dat geeft moed voor linkse meerderheden.” In Berlijn had de partij al van 2002 tot 2011 als junior-partner samen met de SPD geregeerd. Voor de secretaris-generaal van de FDP, Nicola Beer, heeft een regeringsdeelname geen prioriteit.

De vicevoorzitter van de AfD, Beatrix von Storch, zei dat haar partij rechtstreeks op weg was naar het Duitse parlement.

Tot de Duitse parlementsverkiezingen in september 2017 zijn er met de verkiezingen in het Saarland (26 maart), in Schleswig-Holstein (7 mei) en in Nordrhein-Westfalen (14 mei) nog drie andere politieke barometers.

Voor alle verkiezingen – en waarschijnlijk ook voor de Duitse parlementsverkiezingen – geldt dat de tijd van de grote volkspartijen voorbij is. De CDU en de SPD zullen zich moeten inspannen om over hun partijkring heen gehoor te vinden. Tot nu toe hebben de beide partijen zich ingekapseld en erop ingezet ook met geringere meerderheden te kunnen regeren. Op de lange termijn is dat de verkeerde strategie: het Berlijnse resultaat weerspiegelt een ,eer verscheiden samenleving. Traditioneel gedrag speelt slechts nog een ondergeschikte rol. Van een ruk naar rechts kan in Berlijn niet gesproken worden, zoals blijkt uit de successen van Die Linke en de FDP. Veelmeer willen de kiezers partijen die hun belangen gepointeerd vertegenwoordigen.

Voor regeringen wordt het werk er door de nieuwe constellaties niet gemakkelijker op. De nieuwe veelzijdigheid biedt echter ook de kans op creatieve coalities – op voorwaarde dat men accepteert dan andersdenkenden niet algemeen als vijanden van de democratie, maar als haar integraal bestanddeel worden gezien.

Bron:
http://deutsche-wirtschafts-nachrichten.de

Vertaald uit het Duits door:
E.J. Bron
(www.ejbron.wordpress.com)