Poetins “spookvloot”: zo smokkelt Rusland olie aan de sancties voorbij

(Vertaling: E.J. Bron)

In december 2022 hebben de EU en de G7 een prijsplafond voor ruwe olie uit Rusland vastgelegd. Sindsdien moeten westerse ondernemingen met hun vingers afblijven van Russische ruwe olie, die meer dan $ 60,- per barrel kost. Maar Rusland kan de maatregelen omzeilen – dankzij Poetins “spookvloot”.

Waarschijnlijk spelen bijna 500 schepen een wezenlijke rol bij het transport van Russische ruwe olie naar China en naar andere havens in Azië. De meesten daarvan zijn oude tankers met onduidelijke eigenaren en verzekeraars. Ze worden “spookvloot”, “schaduwvloot” of “duistere vloot” van Rusland genoemd. Met haar hulp omzeilt Rusland waarschijnlijk het vorig jaar december ingevoerde prijsplafond van de G7 en de EU. Het prijsplafond moest de olie-inkomsten van Rusland in vreemde valuta verhinderen.

Oeral-olie kost al meer dan $ 60,- per barrel

Op dit moment is de “spookvloot” waarschijnlijk heel belangrijk voor het Kremlin. De waarde van de Oeral-olie heeft namelijk het prijsplafond van $ 60,- per barrel overschreden. Dit prijsplafond verbiedt westerse ondernemingen het transport, de service of de bemiddeling van ladingen Russische ruwe olie, waarvan de waarde de prijs overstijgt.

Maar Rusland heeft zich daarop blijkbaar voorbereid. Toen de sancties zich begonnen af te tekenen, werden er plotseling oudere tankers voor ruwe olie in een groot aantal verkocht. Hun kopers waren onbekend bij de markt. Toeval? Nauwelijks.

Markt voor tweedehands oude, kapotte tankers begon te wankelen

De omschakeling naar de schaduwvloot zou maanden geduurd hebben. “Toen duidelijk was dat er sancties zouden komen, begon de tweedehands markt voor oude, kapotte tankers te wankelen”, zegt Michelle Wiese Bockmann, hoofdanalist bij Lloyd´s List Intelligence, die uitvoerig over Ruslands schaduwvloot heeft bericht, tegenover de “Guardian”. “Er vonden honderden transacties plaats, en ze sloten zich allemaal bij deze schaduwvloot aan en begonnen Russische olie te transporteren.”

Zo zou de waarde van een 16 of 17 jaar oude middelgrote “Aframax”-tanker binnen zes maanden verdubbeld zijn. Terwijl de meeste grote olieconcerns weigeren om tankers te charteren die ouder zijn dan 15 jaar.

Met verschillende trucs komt de olie ook naar westerse landen

De uit Rusland stiekem getransporteerde olie wordt later in India en elders geraffineerd en zelfs naar die westers elanden geëxporteerd die sancties tegen het Kremlin hebben opgelegd. Daarvoor zouden de schepen verschillende tactieken gebruiken om hun vestigingsplaats of de herkomst van de getransporteerde ruwe olie uit Russische havens te verbergen. Bockmann noemt ”AIS-gaten”, die door het uitschakelen van de automatische transponder van het automatische identificatiesysteem van een schip ontstaan; transfer van schip naar schip in internationale wateren, die niet onderhevig zijn aan controle; “Flag-Hopping” of verandering van het land van registratie van het schip; en “complexe eigendoms- en managementstructuren” die elke maand veranderen.

Gaten in de regulering te groot: embargo is nauwelijks om te zetten

Bijna 12% van de wereldwijde scheepvaartmarkt zou ondertussen “duister” zijn en gebruik maken van de gaten in de regulering. Voorbeelden zijn er genoeg. Eentje daarvan liet onlangs zien dat deze handelwijze niet zonder risico is, want menig ouder wordend schip geldt als onveilig.

Dat was bijvoorbeeld het geval bij het 27 jaar oude schip “Pablo”. Op de in Gabon geregistreerde tanker vond in mei voor Maleisië een grote explosie plaats. Volgens “Le Monde” zou het schip aantoonbaar gesanctioneerde Iraanse ruwe olie getransporteerd en waarschijnlijk op dat moment Russische olie aan een Chinese haven geleverd hebben, voordat de explosie plaatsvond.

Tot de tot nu toe onbekende ondernemingen behoort bijvoorbeeld Gatik Ship Management. Deze gaf in ongeveer 12 maanden $ 1,5 miljard uit om een vloot oude schepen te kopen, die uitsluitend met Russische olie en Russische producten handelden. “Zoiets heb ik nog nooit gezien en ik observeer deze branche al 25 jaar”, zegt Bockmann. Volgens de “Financial Times” staat Gatik waarschijnlijk in verbinding met Rosneft, de Russische oliegigant.

Er zijn gaten in de regulering en gebreken, die verhinderen dat een embargo ooit omgezet kan worden. Bokmann daarover: “Wanneer men zich in de scheepvaart wil verstoppen, is dat heel, heel eenvoudig.”

Bron:
express.at

Vertaald uit het Duits door:
E.J. Bron
(www.ejbron.wordpress.com)