Necla Kelek – “Chaos der culturen”

Het zal niet noodzakelijk zijn om Necla Kelek voor te stellen aan de lezers. Er zijn maar weinig mensen, die zich zo verdienstelijk hebben gemaakt wat betreft het benoemen van problemen zoals “vrouwen en de islam” of die door islamitische immigranten. Op 12 maart verschijnt haar nieuwste boek “Chaos der culturen: Het debat rondom islam en integratie”. Ter inleiding heeft Kelek zojuist een interview gegeven aan Dom-Radio. Een centraal punt in dit interview: De islamkritiek in Duitsland is heel zwak. Ook immigranten en politici, die eigenlijk helemaal niets op hebben met de islam, stellen zich teweer tegen deze kritiek. In Duitsland mag men niets zeggen tegen de islam en de islamitische immigratie. Hieronder het interview met Necla Kelek:

De schrijfster Necla Kelek over moslims tussen bewustwording en traditie.  

“Fundamentalisme is geen toekomstmodel”

De sociologe Necla Kelek heeft zich tegen islamitische verenigingen gekeerd, die zich zouden voordoen als wachters van een conservatieve islam en moslims vooral in de slachtofferrol zouden voorstellen. Het onbehagen, dat een meerderheid van de Duitsers bij het beeld van een traditioneel gevormde islam zou hebben, zou serieus genomen moeten worden, zegt Kelek in het interview.

Dom-Radio: Mevrouw Kelek, wanneer was u voor het laatst in een moskee?

Kelek: Onlangs heb ik twee maanden door Noord-Afrika gereisd, het laatst was ik in de grote moskee in Casablanca. In Cairo heb ik in de Al-Azharmoskee zelfs deelgenomen aan het grote vrijdaggebed.

Dom-Radio: Laten we eerst naar Duitsland kijken. Het debat rondom de islam duurt hier nu al tien jaar. Hoe ver zijn we inmiddels?

Kelek: Op de tweesprong. Enerzijds zijn er steeds meer jonge moslims en moslima´s, die vanaf het begin in deze samenleving ingroeien, beroepsmatig carrière willen maken en zich identificeren met individualistische waarden. In veel Turkse families is de sekseapartheid toegenomen. Dat voer ik ook terug op dit langdurige debat.

Dom-Radio: En anderzijds?

Kelek: …is de traditionele islam machtiger geworden. Een sterke migrantengroep in de grote steden verzet zich tegen iedere opening naar een liberale wereldorde. Patriarchaat, machocultuur, de controle over de vrouwen worden hier uit alle macht verdedigd. Het huwelijk met partners uit de islamitische landen van herkomst maakt dit nog gemakkelijker. Conservatieve islamitische verenigingen zoals DITIB of de Centrale Raad van de Moslims belasteren iedere politieke poging om dit milieu open te breken onmiddellijk als islam- en buitenlandervijandig. Ze zien zichzelf als wachters van de ware islam.

Helaas hebben ze zichzelf de afgelopen jaren als centrale aanspreekpunten voor de staat op de voorgrond geplaatst. Ook zij hebben van het islamdebat geprofiteerd.

Dom-Radio: De politiek praat echter ook met liberale moslims. En een serie politici van links tot burgerlijk heeft zelf een islamitische achtergrond. Denkt u maar aan de chef van Die Grünen, Cem Özdemir.

Kelek: Ook bij hen is de wil tot kritiek op patriarchale migrantenmilieus niet echt sterk. Er bestaat bijna een partijenoverstijgende consensus onder oorspronkelijk uit Turkije afkomstige politici om snel de wijsvinger op te heffen en voor “generalisatie” en “clichés” te waarschuwen zodra het om thema´s als gedwongen huwelijk of eermoorden gaat. Zo zorgt men weliswaar voor kiezers voor zichzelf, maar lost geen problemen op. Hier moet je de wortels bestrijden: namelijk een rigide, voormodern islambegrip, dat ook geweld rechtvaardigt.

Ook veel Duitse politici willen hier muilkorven uitdelen. De slachtoffers van deze verkeerde tolerantie zijn vooral islamitische vrouwen en meisjes uit traditionele families.

Dom-Radio: Anderzijds bewijzen peilingen, dat een meerderheid van de Duitsers de islam inderdaad zeer negatief beoordeelt. Met uitwassen zoals de rechts-extreme NSU, die doelbewust moslims vermoordde.

Kelek: Ik was gechoqueerd door de moordserie. Ik had nooit gedacht, dat zoiets mogelijk is. Deze neonazi´s zijn echter een criminele minderheid, hun daden mag men niet gebruiken onder het motto: Kijk, zoiets is nu het resultaat wanneer de samenleving een kritisch islambeeld heeft. Het onbehagen van de meerderheid moet serieus genomen worden, anders maakt men in werkelijkheid de integratie van islamitische migranten nog moeilijker.

Dom-Radio: Tijdens het Sarrazin-debat beheerste de islam toch maandenlang de talkshows…

Kelek: …deze discussie was echter überhaupt niet behulpzaam, omdat er alleen maar over de heer Sarrazin en enkele foute herleidingen uit zijn boek werd gepraat, niet echter over integratie en de gevolgen van een foutief islambegrip.

Dom-Radio: Kan de invoering van een islamitisch godsdienstonderwijs op Duitse scholen en de beginnende islamitische opleiding van theologen aan meerdere universiteiten veel bewerkstelligen?

Kelek: Daar vestig ik veel hoop op. Het onderwijssysteem van de staat moet de islam controleren, want de moskeegemeenten van de islamitische verenigingen hebben überhaupt geen concepten voor een moderne overdracht van het geloof ontwikkeld. Hun vertegenwoordigers zullen vast en zeker proberen om via de universitaire adviescommissies wat betreft het personeel en de inhoud het conservatieve leerstelsel te installeren. Dan zou het islamitische onderwijs in Duitsland zich niet onderscheiden van dat in Egypte of andere traditioneel georiënteerde samenlevingen. Het geheel heeft alleen zin, wanneer de uitleg van de koran zich inlaat met historisch-kritische methodes.

Dom-Radio: Wat is de koran voor u?

Kelek: een boek, dat door mensen werd geschreven en waarin veel staat, dat tegenwoordig niet meer relevant kan zijn, bijvoorbeeld wat betreft de thema´s vrouwenrechten en godsdienstvrijheid. De islam kan alleen veranderen als hij de opvatting loslaat dat alle koranverzen letterlijke openbaringen van Allah zouden zijn, die eeuwig gelden en exact opgevolgd moeten worden. Religie is er voor mij om de mensen tijdens de zoektocht naar de persoonlijke zin van het leven te helpen. Religie zou mensen niet in collectieven moeten splitsen als man-vrouw, gelovige-ongelovige. Wie daarvan afziet, kan in de koran ook positieve dingen vinden, wat te verenigen is met het idee van menselijke vrijheid.

Dom-Radio: Een liberaal koranbegrip zal echter alleen succes hebben als het ook ingang vindt in de kerngebieden van de islam. Hebt u tijdens uw reis door de landen van de “Arabische Lente” hiervoor aanzetten gevonden?

Kelek: In Tunesië en Egypte proberen vertegenwoordigers van de traditionele islam op dit moment met succes de revolutionaire bewegingen voor hun karretje te spannen. Maar de revoluties waren eigenlijk niets anders dan een schreeuw naar vooruitgang en persoonlijke vrijheid, die zich op den duur niet verdraagt met het islambegrip van deze mensen. Ik geloof niet, dat het fundamentalisme in Noord-Afrika het model van de toekomst is. En ik geloof niet, dat het dit is onder de moslims in Europa.

Meer van Necla Kelek: “Moslims missen zelfkritiek”

Video met Necla Kelek:

http://www.3sat.de/page/?source=/ard/buehler/148447/index.html

Bronnen:

http://www.pi-news.net/2012/02/necla-kelek-chaos-der-kulturen/

http://www.domradio.de/aktuell/80069/fundamentalismus-ist-kein-zukunftsmodell.html

Interview: Christoph Schmidt

Vertaald uit het Duits door:

E.J. Bron (www.ejbron.wordpress.com)