Zal het Joodse leven in Europa ‘een langzame dood sterven’?

Een beklad monument op de Joodse begraafplaats in het Poolse Wysokie Mazowieski

Het is tijd om in de openbaarheid te treden, dringt professor Robert Wistrich, een toonaangevende autoriteit op het gebied van het antisemitisme, aan. En hij is een van de geleerden die de bewering verwerpt dat 150 miljoen EU-burgers demoniserende opvattingen over Israël hebben.

Toen de vicepremier van Turkije, Besir Atalay deze week de ‘Joodse Diaspora’ ervan beschuldigde de protesten tegen de regering van zijn land te organiseren, kwam bijna de gehele Joodse diaspora in het geweer. Oskar Deutsch, de voorzitter van de Weense gemeenschap, ging zelfs zo ver dat hij de Europese Unie belde om de toetredingsonderhandelingen met Ankara op te schorten.

Maar het antisemitisme was de vorige week ook diep in het hart van Europa te vinden: de redactie van de Duitse ‘Süddeutsche Zeitung’ vond dat  een schilderij van een vraatzuchtige moloch een verhaal over Israël het best typeerde. Critici wezen erop dat dit misschien een twijfelachtige keuze was geweest, maar de krant antwoordde in eerste instantie dat “een hongerig monster met horens niets te maken heeft met antisemitische clichés” (en pas later verontschuldigde de krant zich).

Het is duidelijk dat antisemitische tendensen in Europa springlevend zijn. Maar hoe wijdverbreid zijn die en hoe ernstig?

Volgens een onderzoeker, die in Jeruzalem woont, is de situatie nijpend en hij beweert dat hij dit met cijfers kan staven: hij verklaart dat meer dan 150 miljoen Europese volwassenen in zoverre antisemitische standpunten hebben dat zij geloven dat Israël een vernietigingsoorlog tegen de Palestijnen voert. “Cijfermateriaal uit verschillende studies levert het bewijs dat meer dan 150 miljoen burgers van de Europese Unie een demonische kijk op Israël hebben”, schrijft Manfred Gerstenfeld, voormalig voorzitter van het ‘Jerusalem Center for Public Affairs’ in zijn nieuwe boek ‘De demonisering van Israël en de Joden’.

Maar hoe hoog en hoe bevreemdend rechtvaardigend dit getal ook is, sommige deskundigen geloven dat het cijfer mogelijk nauwkeurig is. Anderen, die beweren dat de redenering  van Gerstenfeld wetenschappelijk gezien niet erg logisch is, argumenteren echter dat het antisemitisme is uitgegroeid tot een onomkeerbare trend, die het leven op het continent voor de overgebleven Joden binnenkort ondraaglijk zal maken. Europese ambtenaren aarzelen om commentaar te leveren, hoewel sommigen zeggen dat ze versteld staan als ze over een dergelijke statistiek horen. De EU is op dit moment bezig met het samenstellen van haar eerste uitgebreide studie over antisemitisme, waarvan de voorlopige bevindingen laten zien dat al een alarmerend aantal Joden het slachtoffer van pesterijen is.

Gerstenfeld, die vele jaren geleden uit Nederland naar Israël is geëmigreerd, baseert zijn controversiële bewering vooral op een studie uit 2012, die uitgevoerd is door de Universiteit van Bielefeld en gepubliceerd door de in Duitsland gevestigde ‘Friedrich Ebert Foundation’. De studie, die 8.000 mensen in acht EU-lidstaten heeft ondervraagd, ontdekte dat ‘ongeveer 40%  van de ondervraagden in de meeste deelnemende landen het eens is met de drastische bewering dat de Israëlische staat een vernietigingsoorlog tegen de Palestijnen voert.

Dr. Manfred Gerstenfeld

In Polen was 63% van de ondervraagden het met deze stelling eens. Bijna de helft van de Duitse ondervraagden – 48% – stemden in met deze bewering. Het aantal bedroeg in Portugal 49%, in Groot-Brittannië 42%, in Hongarije 41%, in Nederland 39% en in Italië 38%.

“Deze zeven landen waren samen goed voor meer dan de helft van de EU-bevolking”, schrijft Gerstenfeld, die in 2012 de ‘Lifetime Achievement Award’ van het tijdschrift de ‘Journal for the Study of Anti-Semitism’ ontving. “De EU telt meer dan 500 miljoen inwoners. Hiervan zijn meer dan 80%, of 400 miljoen mensen, zestien jaar of ouder. Men mag  – in het licht van het onderzoek van de universiteit van Bielefeld – aannemen dat in de gehele EU het gemiddelde percentage van hen die er demoniserende opvattingen over Israël op nahouden minstens 40% is. Zo verkrijgt men een cijfer van ruim 150 miljoen EU-burgers die Israël als een genocidale natie beschouwen”.

Er zijn andere studies, die de afgelopen jaren in verschillende Europese landen gehouden zijn, die tot vergelijkbare resultaten komen, schrijft Gerstenfeld. Zo haalt hij een onderzoek uit 2011-2012 aan, waaruit blijkt dat 38% van de Noren ‘het eens is met de stelling dat Israël zich ten opzichte van de Palestijnen op dezelfde manier gedraagt als de nazi’s zich hebben gedragen ten opzichte van de Joden’.

De definitie van antisemitisme waar de EU mee werkt, houdt in dat er ‘vergelijkingen worden getrokken  tussen het beleid van het hedendaagse Israël en dat van de nazi’s’. Dat is de reden waarom Gerstenfeld spreekt van 150 miljoen antisemieten in de EU.

Maar volgens professor Robert Wistrich van de Hebreeuwse Universiteit, een van de vooraanstaande autoriteiten in de wereld op het gebied van het antisemitisme, kloppen zulke conclusies niet. Het feit dat 40% van 8000 mensen heeft gezegd dat Israël de Palestijnen uitroeit, bewijst niet dat 150 miljoen mensen antisemieten zijn, betoogde hij.

Prof. Robert Wistrich

“Een persoon die dat zegt [dat Israël een vernietigingsoorlog tegen de Palestijnen voert] is a) een volslagen idioot, b) weet niet hoe een vernietigingsoorlog eruit ziet en c) weet niets over de Holocaust of over het Israëlisch-Palestijnse conflict. Het maakt me niet duidelijk dat hij een antisemiet is, het maakt me duidelijk dat hij een stomme idioot en een volslagen onbenul is”, zei Wistrich, die de leiding heeft over het ‘Vidal Sassoon International Center for the Study of Antisemitism’. “En ik kan zeker wel geloven dat er zich 150 miljoen idioten in de Europese Unie bevinden. Maar ik neem niet noodzakelijkerwijs aan dat ze allemaal antisemieten zijn”.

Daarentegen zei rabbijn Abraham Cooper, de ‘associate dean’ [deken] van het ‘Simon Wiesenthal Center’ in Los Angeles, dat het idee van 150 miljoen Europese antisemieten hem noch verrast noch schokt. “Ik ben van mening dat de statistieken die zijn aangehaald alarmerend zijn; ze zijn niet alleen alarmerend, ze zijn diep verontrustend”, zei hij over het standpunt van Gerstenfeld. “Als we allemaal eerlijk zijn tegenover onszelf, dan zijn de aangehaalde statistieken waarschijnlijk dichter bij de werkelijkheid dan velen van ons echt willen toegeven”. De meeste Europeanen denken niet dagelijks na over Israël en de Joden, omdat ze andere zorgen hebben, zei Cooper, die werd geïnterviewd vanwege het boek van Gerstenfeld. Hij betoogde dat zij alleen iets over het onderwerp horen in de nieuwsberichten, die – vaak onterecht – eisen stellen aan het beleid dat Israël voert en de maatregelen die Israël treft met betrekking tot de Palestijnen. “De infectie breidt zich uit. Dat betekent niet dat die onomkeerbaar is. Dat betekent niet dat die overweldigend is. Maar als die niet wordt behandeld, zal die alleen maar erger worden”, zei Cooper.

Zelfs Wistrich, die weigerde om het aantal van 150 miljoen Europese antisemieten te accepteren, schetst een zeer somber beeld. Over het hele continent is het opinieklimaat “zeer, zeer vijandig tegenover Israël, en dat heeft automatisch invloed op de Joden”, zei hij. “De enige Joden waar het geen invloed op heeft zijn degenen die heel hard en ostentatief Israël aan de kaak stellen. Voorlopig zitten zij goed, maar uiteindelijk zal dat ook veranderen …  Op dit moment is het een onomkeerbare trend”.

Andere wetenschappers waarschuwen tegen een dergelijke ‘defaitistische’ positie. “Hoewel het misleidend kan zijn om te denken dat massaal investeren in de verspreiding van informatie over Israël die op bewijs gebaseerd is een blijvend effect op het imago van Israël zou kunnen hebben, moeten we niet per se als vanzelfsprekend aannemen dat, vanwege het diep ingesleten antisemitisme, Europeanen niet in staat zijn hun gedachten te veranderen en steeds meer sympathie voor Israël te krijgen”, schreef Dov Maimon, een ‘senior fellow’ bij het ‘Jewish People Policy Institute’, onlangs in een vertrouwelijk document aan het ‘Strategic Affairs Ministry’ van Israël. “De theorie dat Europa verloren is, ontmoedigt de vrienden van Israël in Europa en daarbuiten om iets te doen en het vermindert de internationale middelen die ter beschikking staan om te investeren in pro-Israël-activiteit in Europa”.

Winfried Kretschmann, de premier van de Duitse deelstaat Baden-Württemberg en de voorzitter van de Bundesrat (Bondsraad), zei dat substantieel antisemitisme nog steeds overal in Europa bestaat. “Dit is beangstigend en we moeten het heel serieus nemen”, zei hij de vorige week in Jeruzalem tegen ‘The Times of Israël’. De onderzoeken zoals die door Gerstenfeld aangehaald zijn mogen ‘niet worden overgewaardeerd’, waarschuwde hij. “We kunnen niet altijd met de hoogste graad van paniek op dergelijke onderzoeken reageren. Dat zal ons niet helpen. Integendeel, we moeten mensen opvoeden en hen de feiten voorhouden. Geschokt zijn brengt ons niet verder, we moeten onderzoeken hoe dergelijke vooroordelen ontstaan”, zei hij. Hoewel antisemitisme en racisme moeten worden bestreden, is er geen reden tot paniek, suggereerde Kretschmann. In Duitsland, voegde hij eraan toe, is het antisemitisme ‘niet aanwezig in het hart van de samenleving’ en zijn er geen grote politieke partijen die welke anti-Joodse houding dan ook zouden accepteren. Telkens als het antisemitisme zijn lelijke kop opsteekt, wordt het ‘krachtig het hoofd geboden’ beweerde hij.

Kretschmann en Peres

Is het antisemitisme in de afgelopen 12 maanden toegenomen of afgenomen?

Toch is er, volgens een jaarlijks onderzoek door het ‘Kantor Center for the Study of Contemporary European Jewry and the Moshe Kantor database for the Study of Contemporary Anti-Semitism and Racism at Tel Aviv University’ in 2012 ‘een aanzienlijke escalatie’ van geweld tegen de Joden in Europa geweest. Het aantal gewelddadige en vandalistische handelingen tegen Joodse personen, instellingen en privé-eigendommen  steeg met 30%, dat, volgens de studie, volgde op twee jaren van langzame daling, na een piek in 2009. Vandaag is de situatie bijzonder zorgwekkend in Hongarije, Griekenland, de Oekraïne en in Frankrijk, klaagden de onderzoekers.

EU-diplomaten, die voor dit artikel waren benaderd, weigerden commentaar te geven op het rapport. In privégesprekken zeiden sommigen van hen echter dat ze ‘verbaasd’ en ‘ontzet’ waren bij het horen van de statistische gegevens die suggereren dat er misschien wel 150 miljoen Europese antisemieten zijn. “Dit is de eerste keer dat men bij een onderzoek met een representatieve enquête werkt en de uitkomst daarvan in absolute aantallen omzet. Dat is een ongebruikelijke manier van presenteren” zei een onthutste diplomaat.

De EU legt de laatste hand aan het allereerste verslag over de ervaringen en de waarnemingen van het Joodse volk met antisemitisme, haatgemotiveerde misdrijven en discriminatie, waarbij Joden in negen lidstaten zijn ondervraagd en dat in oktober zal worden gepubliceerd. Op een internationale conferentie over de bestrijding van antisemitisme de vorige maand in Jeruzalem presenteerde Sandra de Waele, het hoofd van de politieke- en persafdeling van de EU-delegatie in Israël, enkele voorlopige resultaten.

Uit het onderzoek bleek bijvoorbeeld dat meer dan één op de vier Joden beweert ‘ten minste een keer in de 12 maanden die vooraf gingen aan de enquête, antisemitische intimidatie ondervonden te hebben’. Ongeveer een derde van de ondervraagden had over de afgelopen 5 jaar ‘antisemitische intimidatie’ ondervonden en 7% zei dat ze “een of andere vorm van fysiek geweld of bedreigingen in de afgelopen 5 jaar’ hadden ondervonden. Het onderzoek kwam tevens tot de conclusie dat tussen de 40% en 50% van de ondervraagden in België, Frankrijk en in Hongarije zei overwogen te hebben om te gaan emigreren omdat ze zich niet meer veilig voelden.

“De Europese Commissie zal aan de bevoegde nationale autoriteiten duidelijk blijven maken dat zij elk xenofoob en racistisch gedrag sterk moeten veroordelen en dit met alle middelen die tot hun beschikking staan actief moeten bestrijden,” zei de Waele. “Binnen haar bevoegdheden uit hoofde van de [EU] verdragen en in overeenstemming met de relevante Europese wetgeving … zal de Commissie doorgaan met het bestrijden van antisemitisme wanneer het zich manifesteert in de media en in het openbare leven”.

Voor veel Joden die het antisemitisme bestrijden zijn dergelijke uitspraken prijzenswaardig, maar onvoldoende. Wistrich, een wetenschapper/onderzoeker aan de Hebreeuwse Universiteit, zegt bijvoorbeeld dat de sfeer in Europa zo vervuild met haat is dat Joden niet in staat zullen zijn om er nog veel langer te blijven.

“Elke scherpzinnige en verstandige Jood, die gevoel voor geschiedenis heeft, zou begrijpen dat dit de tijd is om te vertrekken,” zei hij, eraan toevoegend dat, in twee tot drie decennia, de geschiedenis van de Joden in het naoorlogse Europa ten einde zal zijn gekomen. “Het is afgelopen”, zei hij. “Het is een langzame dood.” De vele pogingen om het antisemitisme te bestrijden zijn belangrijk, maar ook een Sisyphus-kwelling en wel in die zin dat er geen kans voor hen is om de steeds sterker wordende krachten van haat te overwinnen, zei hij.

“Deze trends zijn veel krachtiger dan mensen zelfs maar beginnen te begrijpen”, zei Wistrich. “Wat dat betreft ben ik een fatalist.”

Tegelijkertijd, verklaarde hij, zal het Joodse volk zeker de huidige golf van Jodenhaat overleven. “We zullen die overwinnen. Het antisemitisme zal uiteindelijk tijdelijk afnemen en dan zal het weer opkomen, met nieuwe motiveringen en onder nieuwe omstandigheden. En dat zullen we moeten accepteren”.

Bron:

http://www.timesofisrael.com/jewish-life-in-europe-dying-a-slow-death/

Auteur: Raphael Ahren

Vertaald uit het Engels door:

Wachteres & Henk V.

(voor www.ejbron.wordpress.com)