“The March of Folly”

(Door: Fred K.)

In dit boek van Barbara Tuchman worden de politieke missers beschreven die in de loop van de eeuwen als gevolg van menselijke eigenschappen hebben geleid tot eeuwenlange strijd en mislukkingen. In tegenstelling tot techniek en wetenschap, die grote vorderingen hebben gemaakt in de loop van de menselijke geschiedenis, is het politieke handwerk nooit anders geworden. Emotionele en geen rationele overwegingen beheersen het politieke proces. Zelfoverschatting, machtswellust, hardkoppigheid, arrogantie, noem maar op. In plaats van rationeel overleg wordt te vaak gekozen voor geweld.

Tuchman ziet politieke misvattingen en beslissingen die tot catastrofes leiden als folly. De definitie hiervan moet voldoen aan een drietal voorwaarden. Ten eerste moet er altijd een alternatief voor handen zijn (geweest). In de tweede plaats moet kritiek uitgeoefend zijn door tijdgenoten en als derde moet het politieke besluit gedragen worden door een groep en dus niet van één dictator of tiran afkomstig zijn. Het zijn de gewone menselijke tekortkomingen die ook bij politici een rol spelen. Zelfoverschatting, hardleersheid, niet leren van eerdere fouten, enfin, genoeg om ook groepsgewijs verkeerde besluiten te omhelzen.

De eerste folly speelde zich af in Troje toen de Trojanen ’s morgens zagen dat de Grieken verdwenen waren en als cadeau een houten paard achter gelaten hadden. Ondanks waarschuwingen haalden ze het toch binnen met het bekende gevolg. Als we deze zienswijze op de EU projecteren, dan zijn in de ontwikkeling van het naoorlogse Europa wel een paar waterscheidingen of beslismomenten te zien, waarop zaken een verkeerde wending nemen.

Vanaf het eerste begin, de kolen en staalgemeenschap, was de Europese integratie economisch gestuurd. De besluiten die door de Europese vertegenwoordigers in Brussel werden genomen, waren gericht op het grote zakenleven. De Europese burgers hadden hier weinig mee te maken en de Europese belangstelling was dan ook uitermate gering. Ook de regeringen van de lidstaten waren maar heel gedeeltelijk geïnteresseerd. Deze situatie veranderde toen de Sovjet-Unie teloor ging, het eind van geschiedenis werd afgekondigd en het neoliberalisme de overheersende ideologie werd.

Het eerste echte beslismoment waar de burgers direct mee te maken kregen, was het invoeren ven de Euro. Ineens werden lokale munten in 18 landen vervangen door één nieuwe munt. Een aantal landen zag hiervan af, zodat landen zonder Euro mee gingen beslissen over landen met de Euro over het monetair beleid. Deze stap voldoet aan de criteria voor een folly. Er was kritiek van deskundigen op monetair en economisch gebied. De stap werd op politieke gronden genomen door de Europese regeringen en er was een alternatief, namelijk: slechts die landen laten meedoen, die een gelijkwaardige economie en gelijkwaardige financiële discipline hadden. Landen als Griekenland, Ierland of Portugal zouden de dure Euro nooit kunnen dragen.

De folly gaat door met een tweede moment, dat zich voordeed toen de Europese grondwet geratificeerd moest worden. In Frankrijk en Nederland werd dit bij referendum weggestemd. Niettemin werd deze ‘grondwet’ in licht gewijzigde vorm als Verdrag van Lissabon toch doorgedrukt. Ook het Schengen-verdrag, dat vrij verkeer van goederen en personen binnen de EU voorschreef, had een enorme invloed op het leven van de Europese burgers. Immers, mensen uit lage lonen landen kwamen de banen opeisen van de eigen burgers door met betaling ver onder de markt genoegen te (moeten) nemen.

Tel hier bij op de reeds lange tijd gaande zijnde immigratie uit andere delen van de wereld, waarvoor door de EU bindende regels gesteld werden voor opvang, verzorging en huisvesting en het plaatje is min of meer compleet. We zien hier een opeenstapeling van besluiten, die elk op zich wel als een folly gekenmerkt kunnen worden. Het resultaat is dat door dit alles en een verstikkende EU-bureaucratie het Europese elan, dat juist altijd voortkwam uit de Europese diversiteit, volledig verdwenen is. We zijn nog lang niet aan het eind van deze folly, maar dat we een historische teloorgang beleven, is duidelijk.  Vooral het financiële klimaat in Europa loopt al behoorlijk uit de hand met armoede in landen als Griekenland, Portugal, Spanje en niet te vergeten de kortelings aangesloten landen als Bulgarije en Roemenië.

Ook de Europese kritiek is behoorlijk dichtgetimmerd. De Eurosceptische partijen kunnen pas een fractie in het parlement vormen als ze beschikken over minimaal 25 leden, afkomstig uit 7 verschillende landen. Afgezien van kritiek op Europa zijn deze partijen in hun andere programmapunten nogal verscheiden in de diverse landen. De vorming van één fractie is daarom nogal illusoir. De Eurosceptici blijven daarom eenzame schreeuwers in de woestijn, waarmee de folly compleet is.

Naarmate de tijd vordert, beginnen zich de destructieve gevolgen van deze folly te openbaren. Het meest opvallend was de wijze waarop de Griekse Syriza-regering volledig weggemaaid werd door de kredietverstrekkers om de Euro te redden. Momenteel zit heel Europa met de handen in het haar over de oncontroleerbare ‘vluchtelingen’ stroom. Dit is echter het resultaat van de eerdere folly van de open grenzen. Op deze manier gaat de EU te gronde aan haar eigen besluiten.

Door:
Fred K.
(voor www.ejbron.wordpress.com)