De vicepresident van de Duitse Binnenlandse Veiligheidsdienst Alexander Eisvogel spreekt in een interview met de Frankfurter Allgemeine Sonntagszeitung over de radicalisering van islamisten op het internet en het gevaar van een cyberaanval.
Het terreurnetwerk Al Qaida geldt als verzwakt. Tegelijkertijd hebben we in Duitsland nog steeds te maken met een actieve militante islamistenscene. Hoe is het islamistische terrorisme veranderd, meneer Eisvogel?
Het tot geweld bereide islamisme, dat wij naar het woord voor de heilige oorlog ook wel Jihadisme noemen, heeft zich steeds meer tot een zelfstandige geweldsideologie ontwikkeld. Het heeft zijn religieuze fundamenten verlaten. Jihad betekent immers oorspronkelijk het laatste middel ter verdediging van de religie. Volgens Jihadisten is hij een doel op zich geworden. Een theologische motivering of en waarom geweld zou kunnen worden gebruikt, is weggevallen. Door deze ideologische vervlakking is het geweld niet meer begrensd.
Hoe bedoelt u dat?
De globale Jihad, zoals deze wordt gepropageerd door op geweld beluste islamisten, kent geen territoriale grenzen. Het gaat niet meer om de verdediging van een land of van het kalifaat, maar om een wereldwijde strijd. Ook de zielen van het geweld zijn niet meer begrensd. Zo dienen ook burgers in democratieën bestraft te worden, bijvoorbeeld voor hun zogenaamde verkeerde partijkeuze bij verkiezingen. En ook gezien de tijd bestaat er voor de Jihad geen grens – de gewapende strijd wordt tot permanente toestand verklaard.
Is deze nieuwe soort ideologie daardoor voor minder religieus gevormde moslims aantrekkelijker?
In principe is deze vervlakte ideologie gemakkelijker te consumeren. Bovendien is de drempel voor de Jihad lager geworden. Er is geen militaire aanval meer voor nodig, een belediging van Mohammed of een koranverbranding. Ook een individuele vernedering of belediging kan dienen tot rechtvaardiging van geweld. Over de toelaatbaarheid van geweld beslist geen religieuze autoriteit meer, maar iedereen kan dat voor zichzelf bepalen. Het wordt Jihad naar eigen goeddunken.
Wat betekent dat voor onze situatie in het Westen, in Duitsland?
Voor deze spelvorm van de geïndividualiseerde Jihad zijn vooral mensen gevoelig, die slechts over een beperkte religieuze expertise beschikken. Vaak zijn het mensen, van wie de families in de tweede of de derde generatie in Europa leven en die hun religie herontdekken, of het zijn ook wel bekeerlingen. Daarbij gaat het in werkelijkheid meer om individuele behoeftes, bijvoorbeeld daarom om op frustraties of belevenissen van buitensluiting en marginalisering te reageren. Een niet begrensde geweldsideologie is aantrekkelijk, omdat deze zulke behoeftes bevredigt. Dientengevolge heeft deze vervlakte Jihad-ideologie van Al Qaida bij de omwentelingbewegingen in de Arabische landen in het begin geen rol gespeeld. De overweldigende meerderheid van de praktiserende moslims beschouwt deze geweldsideologie als theologisch onhoudbaar.
Desondanks wordt de religie als motivering voor het geweld overal en door iedereen in de mond genomen
Voor Jihadisten draait alles om het rechtvaardigen van hun handelen. Ze willen niet bekend staan als monstrueuze geweldplegers. Daarvoor misbruiken ze de religie van de islam: het geweld dient niet meer ter verdediging van een religie, maar religie dient tot de herleiding van geweld.
Wat is de invloed van het internet op deze ideologie van het Jihadisme?
Het internet draagt sterk bij aan de ideologische vervlakking. Door middel van “copy-paste” kan iedereen de naar zijn mening geschikte ideologische elementen willekeurig samenstellen. Tegelijkertijd produceren sociale netwerken een enorme breedtewerking. Zo worden er volledig nieuwe mogelijkheden van rekrutering geschapen. Tegelijkertijd wordt de individuele radicalisering mogelijk gemaakt.
Welke rol speelt dat voor de radicalisering van moslims?
Typisch voor een radicalisering was tot nu toe een gezamenlijk ontwikkelde religieuze overtuiging, die bijvoorbeeld in gebedsruimtes werd gecultiveerd. Dan kwam er een religieuze ontwikkelingsbelevenis bij, uiteindelijk een reis naar het buitenland, die een fundamentalistische koers versterkte, vaak volgde de terroristische opleiding in een kamp. Dat alles bestaat nog steeds. Daarnaast zien we tegenwoordig echter vormen van de digitale gezamenlijkheid, die plaatsvinden op sociale netwerken, bijvoorbeeld op Facebook. Het Web 2.0 presteert nu ook datgene, wat daarvoor alleen predikers, gebedskringen of Koranscholen boden: de vorming van een sociale groep, die uitstraalt naar anderen. De virtuele wereld werkt in op de reële wereld. Wij beleven het Jihadisme 2.0, een soort “virtuele Jihad”.
Noemt u eens een voorbeeld alstublieft
Arid U., een in Duitsland geboren Kosovaar, heeft vorig jaar op de luchthaven van Frankfurt twee Amerikaanse soldaten doodgeschoten. Hij is een typisch geval van zelfradicalisering door het internet, omdat hij niet de gebruikelijke niveaus van de radicalisering heeft doorlopen. Naast de personen, die het militante islamisme op het internet propageren, zijn er velen, die digitaal contacten leggen. Dat schijnt er mede de reden van te zijn waarom we de laatste tijd een toename van geïndividualiseerde radicaliseringen registreren.
Dat het internet door extremisten voor propaganda en communicatie wordt gebruikt, is echter niets nieuws
Dat klopt. Maar het nieuwe fenomeen stijgt gewoon ver boven de gebruikelijke propaganda en communicatie uit. We kunnen tegenwoordig spreken van een virtueel Jihadisme, van een online-Jihad. De reële radicale netwerken in Duitsland, waarvan het aantal gelukkig te overzien is, worden aangevuld door gemeenschappen op het internet. Deze hebben op hun beurt weer uitstraling naar zichzelf radicaliserende individuen.
Hoe ziet u de toekomst van het islamistische terrorisme – gezien deze nieuwe rol van het internet?
We moeten ook in de toekomst rekening houden met aanslagen – ook op onze infrastructuur. Ideologen van Al Qaida gebruiken daarvoor het begrip van de speldenprik. Ook een andere optie, de individuele Jihad, wordt door Al Qaida gepropageerd. Het netwerk wierf op internet voor het plegen van aanslagen in het Westen door niet organisatiegebonden individuele personen. We moeten ons er heel goed van bewust zijn wat een individuele dader kan aanrichten. Ook Anders Behring Breivik was een individuele dader, ook al kwam hij uit het gebied van de militante islamvijandigheid. Wat ons uiteindelijk bezighoudt, is de vraag: wordt het internet in de toekomst door islamistische terroristen als wapen gebruikt? Wanneer komen er elektronische aanvallen vanuit deze scene en hoe bereiden we ons daar op voor?
Hebt u aanwijzingen dat er zoiets gepland wordt?
Een bekende islamist heeft in de zomer van 2011 op een internetforum een oproep gepubliceerd voor mensen, die zich kunnen aanmelden voor een cyberinstituut voor de elektronische Jihad. We weten niet of dit plan succesvol zal zijn. De oproep laat zien, dat activisten er over nadenken om het internet als wapen te gebruiken, dus een soort van cyber-Jihad te praktiseren. Zo´n aanval heeft twee voordelen voor de daders: een geringe kans op ontdekking en een bescheiden behoefte aan bronnen. Tegelijkertijd zou de economische en politieke schade enorm kunnen zijn.
Wat betekent dat voor het werk van de Binnenlandse Veiligheidsdienst?
De Binnenlandse Veiligheidsdienst kan zijn focus niet alleen richten op de klassieke organisatievormen zoals verenigingen, partijen of gelijksoortige aaneensluitingen. We moeten ons werk nog sterker concentreren op het internet. Daarbij kunnen en willen we echter niet sociale netwerken controleren. Maar we moeten onze bronnen zo concentreren, dat we nog beter begrijpen wat zich afspeelt op het internet. Dat geldt overigens ook voor het Duitse rechtse en linkse extremisme en het buitenlanderextremisme – dus voor alle terreinen, die wij observeren.
Bron:
Interview: Markus Wehner
Vertaald uit het Duits door:
E.J. Bron (www.ejbron.wordpress.com)
E.J. Bron 
Goed artikel E.J. zoals gewoonlijk, zelfs zeer goed.
Als ik die pierre Vogel zie doet hij me aan een gangsterbaas met zijn kleerkasten van lijfwachtem denken.
Erger dan doe NPD-ers.
LikeLike