De islam verovert het Hoger Europees Onderwijs

Kasteel Arenberg, dat deel uitmaakt van de KU Leuven, zal vanaf 2014 de mogelijkheid bieden om een graad te behalen in de islamitische theologie

Critici zeggen dat de krachtsinspanningen om een ‘Europese islam’ tot stand te brengen naïef en ondoordacht zijn, en dat die alleen zullen dienen om bij te dragen aan het ‘mainstreamen’ [tot een toonaangevende stroming maken] van een religieuze en politieke ideologie, die wezenlijk tegengesteld is aan alle aspecten van de Europese manier van leven. De Katholieke Universiteit van Leuven, de oudste universiteit van België en één die meer dan 500 jaar een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan de ontwikkeling van de rooms-katholieke theologie, zal de mogelijkheid tot het behalen van een graad in de islamitische theologie aanbieden, te beginnen in 2014. Het besluit van de KU Leuven, zoals de universiteit algemeen bekend is, om zich te richten op de islam volgt op vergelijkbare initiatieven van andere vooraanstaande universiteiten in Europa en weerspiegelt de toenemende invloed van de islam op het continent.

De snelle toename van opleidingen in de islamitische theologie wordt door Europese regeringen – die het onderwijzen in de leer van de islam op de Europese universiteiten met geld van de belastingbetaler subsidiëren – verantwoord als een manier om de opleiding van de islamitische imams of van religieuze leraren, van wie velen niet eens de taal van hun Europese gastlanden spreken, te ‘professionaliseren’.

Sommige Europese regeringen zijn van mening dat zij, door toezicht te houden op de religieuze opvoeding van de imams en die te reguleren, de oprichting van een ‘Europese islam’ in gang kunnen zetten, een islam die islamitische principes en plichten combineert met Europese waarden en tradities, zoals de rechtsstaat, de democratie, de mensenrechten en [het bevorderen van] de gelijkheid tussen mannen en vrouwen.

Maar critici zeggen dat dergelijke pogingen om een ‘Europese islam’ tot stand te brengen naïef en ondoordacht zijn, en dat die alleen zullen dienen om bij te dragen aan het ‘mainstreamen’ van een religieuze en politieke ideologie, die wezenlijk tegengesteld is aan alle aspecten van de Europese manier van leven.

De graad in de islamitische theologie aan de KU Leuven zal binnen de afdelingen van de Wereldgodsdiensten, de Interreligieuze Dialoog en de Godsdienstwetenschappen (WIDR) worden aangeboden. Het programma is alleen bedoeld voor diegenen die al een bachelor graad hebben, een vereiste die te voorschijn kwam om de kansen voor een overgrote meerderheid van de imams in België en elders in Europa om toegelaten te worden, uit te sluiten.

Bovendien zullen de islamitische cursussen aan de KU Leuven alleen in het Nederlands worden gegeven, een taalbarrière die vermoedelijk veel andere praktiserende imams van deelname aan de opleiding zal uitsluiten. Daarnaast heeft de universiteit nog niet onthuld wie onderwijs zullen gaan geven in de cursussen over de islam, ook heeft zij nog geen informatie gepubliceerd met betrekking tot de academische kwalificaties van de professoren die het nieuwe programma zullen uitvoeren.

Om het diploma te verdienen, moeten de studenten een eindscriptie maken en ook een stage als islamitisch adviseur in openbare instellingen zoals ziekenhuizen, bij jeugdprogramma’s en in gevangenissen en dergelijke, voltooien.

Belgische opiniemakers werpen een overweldigend positief licht op de beslissing van de KU Leuven om onderricht te geven in islamitische theologie, een maatregel die in nauwe samenwerking met de overheid in Vlaanderen, het Nederlands sprekende noordelijke deel van België, met elkaar in overeenstemming is gebracht.

De Vlaamse Minister van Onderwijs, Pascal Smet, zegt dat het nieuwe programma, dat in februari 2014 zal worden gelanceerd, een belangrijke stap zal zijn tot het aanstellen van een ‘academisch kader voor de islam’ in Vlaanderen.

Smet, die een stuurgroep met vertegenwoordigers van universiteiten en lokale moslimleiders heeft geleid, is behulpzaam geweest bij het aanwenden van € 100.000 ($ 135.000) aan overheidsgeld, om de KU Leuven te compenseren voor het doceren van islamitische cursussen in 2014 en 2015.

Het Vlaamse lid van het parlement, Ludo Sannen, die de methodes die door andere Europese landen gebruikt worden om imams op te leiden, heeft bestudeerd, zegt dat het werken met bestaande universiteiten kostenefficiënter is dan het van de grond af opstarten van een islamitisch theologieprogramma.

In een interview met het Vlaamse dagblad ‘De Standaard’ zegt Sannen: “We moeten onze eigen imams en islamitische theologen opleiden, zodat ze de islam vanuit onze leefwereld benaderen en op die manier beter geïntegreerd worden”.

Het islamprogramma van de KU Leuven heeft ook geprofiteerd van de steun van de Vlaamse minister van Integratie, Geert Bourgeois, die een belangrijke studie over de islam in Vlaanderen, die in 2011 door een consortium van Vlaamse universiteiten werd uitgevoerd, heeft gesponsord.

De 80-pagina’s tellende studie, ‘Imams en islamitische adviseurs in Vlaanderen: Hoe zijn zij georganiseerd?´, stelt dat moslimleiders in België meestal onbekend zijn met de Vlaamse taal en cultuur, en dat die ook vaak verwijzen naar de realiteit van de islam, zoals die wordt beoefend in het Midden-Oosten. Als gevolg hiervan zijn imams slecht uitgerust om de vragen van de jongere generatie moslims in België te beantwoorden en hen te helpen met hun problemen. Omdat ze zich verkeerd begrepen voelen ‘is de jongere generatie van Europese moslims daarom op zoek naar religieuze leiders die hun taal spreken en die hun wereld kennen’.

In een interview met de Vlaamse krant ‘De Morgen’ zegt Bourgeois dat de islamitische graad van de KU Leuven volgens het huidige concept een aantal tekortkomingen heeft. Hij zegt dat na verloop van tijd het programma aanpasbaar moet worden gemaakt aan de behoeften van individuele imams, en dat de cursussen moeten worden onderwezen in een tweede taal, vermoedelijk in het Arabisch. Op deze manier zal, volgens Bourgeois, de opleiding ‘beter aansluiten bij de specifieke behoeften van imams’.

De opleiding van imams verplaatst zich ook snel naar andere delen van België, waar de moslims nu ongeveer 6% van de totale bevolking vormen, een van de hoogste percentages in Europa.

In het noorden van België lanceren de Universiteit Antwerpen en de Associatie Universiteit & Hogescholen Antwerpen (AUHA) een proefproject waarin imams en imams-in-opleiding studiepunten kunnen verdienen voor het volgen van cursussen zoals ‘inleiding tot het Belgisch recht’, ‘inleiding tot de Belgische sociale en politieke geschiedenis’, ‘interculturele communicatie’ en ‘westerse ethiek’.

In het naburige Nederland heeft de overheid verschillende programma’s van de islamitische theologische opleiding gefinancierd.

Het eerste door de Nederlandse overheid gesponsorde programma in de islamitische theologie kreeg € 2.000.000 ($ 2.700.000) subsidie, ​​om de islam[itische theologie] aan de grootste protestantse christelijke universiteit in Nederland, de Vrije Universiteit Amsterdam (VU) te doceren, waar studenten bachelor- en master-opleidingen kunnen verdienen doordat zij cursussen in islamitische theologie, Arabische taal en godsdienstwetenschappen volgen, met een focus op de islam in Nederland en in pastorale zorg.

De Nederlandse overheid heeft ook  € 2.400.000 ($ 3.100.000) subsidie aan de Universiteit Leiden toegekend om daar een islamitisch theologieprogramma te starten.

Beide programma’s hebben geleden onder een intrinsieke discrepantie tussen de eisen van de Nederlandse politiek ter bevordering van een ‘gematigde’ vorm van door de staat gesponsorde islam, en de eisen van lokale islamitische leiders om de authentieke en ware islam te onderwijzen.

Naast het islamitische theologische aanbod aan de VU en Leiden, heeft het Nederlandse ministerie van Onderwijs ook publieke fondsen toegekend aan de Amsterdamse Hogeschool InHolland, een HBO opleiding die islamitische opvoeders voorbereidt op het werk in het Nederlands voortgezet onderwijs.

In Zweden nam de Universiteit van Uppsala in november 2012 haar eerste hoogleraar islamitische theologie en filosofie aan. De decaan van de faculteit Godgeleerdheid aan de Universiteit van Uppsala, Mikael Stenmark, zegt: “Het idee is om een nieuw profiel te ontwikkelen op het departement Godgeleerdheid, en om op de lange termijn een volledige opleiding in islamitische theologie aan te bieden”.

In Duitsland zijn de islamitische theologie cursussen aan de Duitse universiteiten zo populair dat ze volgens de nieuwsdienst ‘Deutsche Welle’ ‘het Duitse religieuze landschap veranderen’.

Naast het centrum in Tübingen zijn onlangs ook islamitische theologie afdelingen geopend aan universiteiten in Erlangen/Nürnberg (september 2012), Münster/Osnabrück (oktober 2012), en Frankfurt/Gießen (juni 2013).

De Duitse regering zal de salarissen voor leraren en ander personeel voor de komende vijf jaar in alle vier de islamitische centra betalen, voor een totaal bedrag van € 20 miljoen (25 miljoen).

Volgens het Duitse ministerie van Onderwijs is er in Duitsland vraag naar meer dan 2.000 islam leraren, die nodig zijn om meer dan 700.000 moslimkinderen te onderrichten.

De Duitse regering beweert dat, door toezicht te houden op het leerplan, de school, die de islamitische imams en de islamitische godsdienstleerkrachten opleidt, zal fungeren als een tegengif tegen ‘haatpredikers’.

De meeste imams die momenteel in Duitsland zijn, komen uit Turkije en velen van hen spreken geen Duits.

Het Centrum voor Islamitische Theologie aan de Universiteit van Tübingen – de eerste door de belastingbetaler gefinancierde afdeling van de islamitische theologie in Duitsland – werd in januari 2012 in gebruik genomen en is de eerste van vier islamitische universitaire centra in het land.

De Duitse minister van Onderwijs, Annette Schavan, zegt dat de islamitische centra een ‘mijlpaal voor de integratie’ zijn voor de 4,3 miljoen moslims die nu in Duitsland wonen.

Maar het idee is bekritiseerd door degenen die zich zorgen maken dat de islamitische centra een toegangspoort voor islamisten zullen worden, die een eigen soort harde lijn van de islam willen introduceren in het Duitse universitaire systeem.

In Tübingen bijvoorbeeld moesten de drie hoogleraren, die op de afdeling zullen gaan doceren (uiteindelijk zullen er zes gewone leerstoelen komen), een islamitische adviesraad ervan vergewissen dat zij vrome moslims zijn.

Een van de professoren, Omar Hamdan, een soennitische moslim, zegt dat een kritische analyse naar de vraag of de islamitische Koran werkelijk door God is geschreven ‘helemaal uit den boze’ is.

Een aantal van de tegenstanders van het islamitisch centrum wijst er op dat er met twee maten wordt gemeten en dat er een kritische afstand moet zijn tussen de tekst en de uitlegger, op dezelfde manier als het christendom wordt onderwezen aan de Duitse universiteiten.

Critici vrezen ook dat conservatieve islamitische groeperingen hun invloed zullen uitoefenen op het onderwijs en het onderzoek aan het centrum. Er zijn slechts twee onafhankelijke deskundigen in de adviesraad van het Tübingen centrum. De overige vijf individuen behoren tot groeperingen zoals de Turkse Islamitische Unie van Islamitische Zaken (DITIB), die  eigenlijk een tak is van de Turkse regering.

De DITIB wordt gebruikt door de Turkse premier Recep Tayyip Erdoğan om controle uit te oefenen over 900 moskeeën in Duitsland – en om te voorkomen dat Turkse immigranten integreren in de Duitse samenleving. Erdoğan meent dat de assimilatie van moslims in een niet-islamitische samenleving ‘een misdaad is tegen de menselijkheid’.

Tijdens een ontmoeting in februari 2013 met de Duitse Minister van Binnenlandse Zaken Hans-Peter Friedrich zei Erdoğan dat het feit dat Berlijn erop aandringt dat Turkse immigranten die in Duitsland willen wonen, moeten integreren en de Duitse taal leren ‘een schending van de mensenrechten’ is.

De minister van Onderwijs Schavan zegt dat ze ‘veel vertrouwen heeft’ in de nieuwe islamitische centra, waarvan ze hoopt dat die zullen ‘bijdragen aan de verdere ontwikkeling van de islamitische theologie’.

De assistent van Schavan bij het ministerie van Onderwijs, Thomas Rachel, zegt dat de opkomst van de door de belastingbetaler gefinancierde islamitische centra in Duitsland een ‘historische ontwikkeling is, vergelijkbaar met de opkomst van de protestants-christelijke theologie na de Reformatie 500 jaar geleden’.  Volgens Rachel wordt ‘de islamitische theologie stevig gegrondvest in de Duitse universiteiten, en dus ook in de Duitse samenleving’.

Soeren Kern is een ‘Senior Fellow’ bij het in New York gevestigde Gatestone Institute. Hij is ook ‘Senior Fellow voor Europese Politiek’ aan de in Madrid gevestigde Grupo de Estudios Estratégicos / Strategische Studies Group. Volg hem op Facebook.

Bron:

http://www.gatestoneinstitute.org/3932/islam-europe-education

Auteur: Soeren Kern

Vertaald uit het Engels door:

Wachteres

(voor www.ejbron.wordpress.com)