10 augustus 2014: Achteraf bekeken twijfelachtig, maar qua demonstratie mijn beste ervaring (en hier leest u waaróm)

(Door: Theresa Geissler)

Soms heeft een mens datgene wat men een “Aha-Erlebnis” noemt: een plotseling opgekomen nieuw inzicht, dat maakt dat men, beter dan tevoren, in staat is in verband met een bepaalde kwestie de vinger op de zere plek te leggen. Dit inzicht, een vondst, uitkomst of zelfs oplossing noemen, is veelal weer te sterk uitgedrukt (dat is eerder van toepassing bij het verwante begrip “Eureka!”) Toch geeft het “Aha-Erlebnis” in de regel wel enige verlichting, doordat zij voor meer duidelijkheid zorgt, waardoor ze op den duur een oplossing kán bewerkstelligen.

Beste vrienden, mede-reageerders en -schrijvers van E.J. Bron, vóór mijn intrede op deze onvolprezen site zat ik absoluut niet “in de acties”, zoals dat heet: het demonstratie-wezen was decennialang iets voor “Links” en zó voelde ik me niet. Maar het is een feit dat het iets anders wordt zodra je in contact komt met gelijkgestemden, temeer daar de Realisten, de geestverwanten van politici als Fortuyn en na hem Wilders, een geldige reden hadden om hun stem te laten horen, namelijk: dat die niet wèrd gehoord. Dat is dan ook ongetwijfeld de hoofdoorzaak geweest dat Wilders er in 2013 in slaagde zo’n 2.000 man te motiveren om zich vanuit het hele land te verzamelen op de Koekamp in Den Haag: op het oog nog niet eens zo’n opzienbarende prestatie, maar wèl als men zich realiseert dat dit gehoor werd gevormd door mensen aan wie het protest-wezen tot dan toe nagenoeg vreemd was geweest: zij hadden zich op de been laten brengen omdat de maat vol was en nergens anders om. Met andere woorden: dit was geen protest ‘om het protest’; dit was hen ernst!

Die manifestatie is voor mij dus altijd een goede herinnering gebleven. Onveranderlijk. Zo heel anders dan de verbittering die ik de laatste tijd steeds sterker bij de Pegida-NL-demonstraties ben gaan ervaren, hoewel beide soorten van manifestatie dan ook niet geheel en al met elkaar te vergelijken vielen. Niettemin kwam bij mij gisteren tevens de herinnering bovendrijven aan die andere demonstratie, ook in Den Haag, een klein jaar later, die georganiseerd was door Pro Patria en naar aanleiding waarvan ik mezelf afvroeg: heb ik díe dan als positief ervaren? Het antwoord: Jazeker! Toen althans wèl.

Later worden er veel andere dingen duidelijk: dat Pro Patria – dat overigens inmiddels als zodanig niet meer bestaat – de basis is geweest voor diverse huidige splintergroeperingen, die wel degelijk bekend staan als extremistisch en antisemitisch, zodat het eigenlijk niet anders kan of het heeft dat antisemitische element zelf eveneens in zich gehad, al gaf het dat nooit ronduit toe. Maar dat was in 2014 nog niet zozeer aan het licht gekomen, zodat de site van E.J. Bron toen nog het besluit dacht te kunnen nemen de aankondiging voor hun demonstratie te kunnen plaatsen. Want díe was ergens tegen gericht, waar wij hier voor 100% achter stonden: tegen ISIS en het Salafisme! Zodra mede-reageerder Jack Terrible had aangekondigd, gedecoreerd met één van zijn schilderijen, er aan deel te nemen, besloot ik zijn voorbeeld te volgen. En, afgezien van de overige latent aanwezige drijfveren van de beweging, die demonstrátie op zich was een prima ervaring.

Níet vanwege de weersomstandigheden, want aan het einde van middag had niemand meer een droge draad aan zijn lijf gehad. Níet, omdat er geen enkele wanklank geweest zou zijn, want die was er wèl geweest, zij het extern, doordat het de ‘mossels’ was gelukt ons bij de Hoefkade de toegang tot de Schilderswijk te verhinderen, zodat de stoet omgeleid had moeten worden (met dank aan Jozias). Wèl, omdat de onderlinge sfeer bij de deelnemers doodgewoon góed was geweest, ook al had vrijwel niemand elkaar ooit eerder ontmoet. Maar het besef dat men hier voor dezelfde zaak kwam, had dat van meet af aan op natuurlijke wijze gereguleerd, stilzwijgend als het ware. En zo was het de hele tocht gebleven.

Het was een demonstratie-zonder-meer geweest, zonder sprekers-vooraf. Als men mij vraagt: “Was dat dan geen gemis?”, kan ik antwoorden: Op dat moment in elk geval niet, omdat ze niet gepland waren, niemand zich had ingesteld op het luisteren naar één of meer redes en we zonder dat evengoed wel wisten waarvoor we kwamen. Vraagt men vervolgens: “Zouden ze dan niets hebben toegevoegd?”, dan is mijn antwoord daarop: Waarschijnlijk wel; één of meer -goede- redes voegen altijd wel iets toe. Maar dat er bij die gelegenheid geen sprake van was, lag hem tevens aan het karakter van de organisatie, en díe opzet is dus vrijwel zeker één van de belangrijkste oorzaken geweest dat ik er nu nog steeds zo positief op terugkijk. Nogmaals: op de demonstrátie op zichzèlf.

“Organisatie” betekende hier namelijk iets héél anders dan bij Pegida-NL: ze was er ongetwijfeld, maar ze bleef grotendeels anoniem. Vóór de aanvang, toen Jack Terrible, Lucky bee en ik elkaar op Den Haag Centraal bij de uitgang Koningin Julianaplein hadden getroffen, was er even een aardige dame naar ons toegekomen om te vragen of we voor de demonstratie kwamen, om ons, op onze bevestiging, met een welgemeend “Fijn” weer aan onszelf over te laten. Zodra eenmaal het plein redelijk was volgestroomd, zo omstreeks de officiële aanvangstijd, werd er even omgeroepen zich achter het politiekordon te scharen en zich aan de instructies te houden, en dat was het: de omroeper maakte zichzelf niet bekend en hóefde dat ook niet, want ook zonder dat deden de deelnemers automatisch wat er van hen gevraagd werd. Waar de organisatie de taak had regulerend en/of corrigerend op te treden, dééd ze dat, op dezelfde anonieme wijze, zij het dan misschien ook weer achteraf om discutabele redenen, daar het bijvoorbeeld het in beslag nemen van de Israëlische vlag van ex-PVV’er Paul ter Linden betrof: de betreffende organisator, Jon Devos, had daar echter twee dagen later op onze site een argument voor, dat ons bijna allemaal op dat moment steekhoudend voorkwam: volgens zijn lezing had dit in beslag nemen niet met antisemitisme te maken gehad, maar met het uitsluiten van alle niet-Nederlandse vlaggen van de demonstratie in verband met het thema; Néderland tegen Isis/salafisme. Nu kan, achteraf bekeken, misschien ook dát argument betwist worden, maar tegen die officiële lezing als zodanig viel op dat moment weinig in te brengen en in feite gaat het mij thans ook niet zozeer dáárom, maar slechts om in dit verband te illustreren dat we ook van deze organisator slechts bij díe gelegenheid toevallig de náám te horen kregen.

Wat ik hier maar mee wil uitdrukken: voor de organisatie van deze beweging was, althans hier, de zuivere doelstelling: het realiseren en reguleren van de demonstrátie en níet: het zichzèlf als organisatie in de schijnwerpers zetten. De leuzen die onderweg werden gescandeerd, waren grotendeels dezelfde, die doorgaans bij Pegida-NL-demonstraties gebruikelijk zijn, maar borrelden, veelvuldiger dan bij Pegida-NL, volkomen spontaan op vanuit dán die hoek en dán die hoek, zonder  de meeste tijd te worden ingezet door een toonaangevende organisator met een megafoon….Want die wás er niet. Of dat belangrijk is? Op zichzelf niet. Maar achteraf bekeken was het wèl één van de oorzaken dat ik onwillekeurig het gevoel kreeg dat deze demonstratie, die middag, er ècht één was van alle deelnemers, van allen die daar meeliepen….Een gevoel dat ik bij Pegida-NL persoonlijk steeds meer ben gaan missen.

Maar, zal deze of gene tegenwerpen, is de mogelijkheid dan niet aanwezig dat dit gevoel eveneens verloren was gegaan bij Pro Patria als die beweging was dóórgegaan, uitgegroeid tot een brede(re)  volksbeweging en ook hier de sprekers hun intrede hadden gedaan, bij iedere demonstratie? En inderdaad. Dat was zelfs praktisch onvermijdelijk geweest.

Men ziet dat in feite ook al aan Pegida-Dresden, dat, zeker in het prille begin van de ‘avondwandelingen,’ zoveel dichter stond bij het element van: “Dit doen wij samen, dit is van ons allemaal.” Pas toen de beweging echt uitgroeide, de redes nadrukkelijker hun intrede deden, oprichter Lutz Bachmann daardoor automatisch genoodzaakt was zich duidelijker als ‘woordvoerder’ te profileren en, ter ondersteuning van die taak, tevens mede-sprekers op het toneel verschenen, deed zich ook hier die duidelijker scheidslijn voor van: dít zijn de woordvoerders/de organisatie en dát is het publiek, zodat de oorspronkelijke vormgeving gaandeweg verwaterde. Dat is altijd zo gegaan trouwens, bij alle bewegingen, overal ter wereld.

Naar mijn mening is er echter een manier om dat niet ongebreideld zijn loop te laten. Voorwaarde is dan echter wel dat de organisatie zich ervan bewust is dat ze dat zelf óók niet wil. Wanneer ze, vanuit idealistisch oogpunt, zichzelf voorhoudt: dat aspect “van ons sámen” vinden wij waardevol, dat willen wij graag in stand houden, kan ze daar naar blijven streven. Dat kan door relatief kleine dingen: bijvoorbeeld door het element “organiseren” niet automatisch te koppelen aan het element “spreken.” Een organisator heeft de taak op zich genomen te organiséren en, als het goed is, zou hij reeds uit het succesvol volbrengen van die taak zijn voldoening moeten putten, ook al blijven de verdiensten in eerste instantie veelal onopgemerkt. Wanneer hij daarnaast als vanzelfsprekend het recht om naar voren te treden, bijvoorbeeld door te spréken, voor zichzelf opeist, is daarvan de consequentie dat het andere deel van de beweging, de achterban, automatisch een stuk terrein ontnomen wordt. Natúúrlijk kan bij een manifestatie niet iedereen tegelijk spreken en moeten hiervoor al te vaak ‘wachtlijsten’ gehanteerd worden; daar is niets onredelijks aan. De grens wordt echter overschreden door die twee elementen onlosmakelijk aan elkaar te koppelen, althans als men, zoals gezegd, streeft naar behoud van dat “van ons samen” principe.

Vanzelfsprekend zijn er ook in dat geval bestaande restricties voor beide partijen: een lid van de achterban mag, als hij daartoe behoefte voelt, in principe altijd spreken – zo nodig schikt de organisatie daar, bij toerbeurt, voor op als het zo uitkomt – maar hij/zij organiseert pertinent niet mee. Een organisatielid, de woordvoerder ten dele inbegrepen, spreekt dan misschien níet elke keer, maar organiséért en beslist vanzelfsprekend altijd mee.Die wisselwerking is voor iedereen te begrijpen en te aanvaarden; daaraan consequent vasthouden, zal zelden of nooit gevoelens van onvrede geven.

Hanteert men daarentegen de werkwijze waarbij de éne partij principieel béide rechten worden toegekend en de andere principieel geen van beide, ja, dan loopt men dus het risico dat er zich onder de laatste mensen bevinden die zich op den duur van de beweging vervreemd voelen. Voor wie de beweging nog steeds alles betekent, maar die zich uitgesloten voelen van het leveren van bijdragen, met name zíchtbare. Dan wordt het dus – voor de eerste partij – op den duur echt een kwestie van “De Beweging, dat ben ik.” Om dan nog maar te zwijgen van het nevenverschijnsel waarbij de woordvoerder zich onevenredig op een voetstuk plaatst of – geplaatst wórdt, wat weer zijn weerslag heeft op interne beleidskwesties, waarbij vooral díe organisatieleden getroffen worden die nog wèl waarde hechten aan dat “van ons samen”- principe. Maar laat ik dat in deze maar laten rusten.

In ieder geval verklaart dit alles, ook voor mijzelf, afdoende wat mij, als lid van de aanhang, aan Pegida-NL steeds minder begon te bevallen en waarom het voor mij langzamerhand tijd begon te worden om van deze beweging afstand te nemen (en nu niet allemaal beginnen te steigeren, beste vrienden van E.J. Bron: dat is zúiver persoonlijk; hoeft voor níemand anders op te gaan). En het verklaart tevens waarom die éérste demonstratie, op 10 augustus 2014, die echt van iedere islamcriticus was en waar iedere islamcriticus op gelijke voet bij betrokken was (óók de verstandige Surinamers en Antillianen, de tegenpolen van Sylvana), voor mij, niettegenstaande de achteraf bekeken discutabele achtergrond van de beweging, zo’n positieve gebeurtenis is geweest – en, op zichzelf, blijft.

Het zal mij een genoegen zijn aan dezelfde goede zaak te werken voor een vergelijkbare beweging, die er naar streeft om dit “van ons samen”- principe wèl te handhaven. Dutch Defense League van ónze Raffie, bijvoorbeeld!

Door:
Theresa Geissler
(voor www.ejbron.wordpress.com)