Als demonstreren niet helpt, wat dan?

(Door: Wim van Schaik)

Demonstraties helpen niet. Ze zijn zelfs contraproductief. Ook de stortvloed aan petities, handtekeningenacties, spandoeken en protestbrieven levert niets op. Vraag is waarom ze niet helpen en welke middelen er overblijven om een koerswijziging te bewerkstelligen.

Ik begin met te constateren dat de vertegenwoordigende/indirecte democratie, die in het tijdperk van herkenbare zuilen redelijk werkte, zich nu tegen het volk heeft gekeerd. De regeringsvorm waarbij het volk af en toe vertegenwoordigers kiest in de verwachting dat die vertegenwoordigers opkomen voor hun belangen, is totaal gecorrumpeerd. Het gros van de volksvertegenwoordigers is op de dag na de verkiezingen vergeten door wie zij zijn gekozen, is niet van plan voor de kiezers op te komen en is dat waarschijnlijk ook nooit van plan geweest. Na de ontzuiling schudden de grote partijen hun ideologische veren af. Die herinnerden alleen maar aan een tijd dat ze nog ergens voor stonden. Onze semi-democratie veranderde via een technocratie in een lobby- en expertocratie. Ingrijpende beslissingen werden en worden buiten het volk om genomen. Zonder dat de kiezer iets gevraagd werd, veranderde Nederland in een immigratieland en – recenter voorbeeld – werd ons land koploper in het ‘redden van het klimaat’.

Het failliet van onze halfbakken democratie is nu compleet. Verkiezingen zijn een fopspeen. In vak K wordt schaamteloos bedrogen en gelogen. Oppositie mag, mits constructief meedenkend met de macht. Zelfs de schijn van democratie wordt niet meer opgehouden: Weg met dat lastige referendum! Het is nog net niet: Leve de dictatuur! Maar een beetje dictatuur moet kunnen… Dat komt ervan als we afgevaardigden van het volk, in feite slechts lasthebbers, toestaan om zonder terug te gaan naar dat volk eigenmachtig definitieve, desastreuze beslissingen te nemen.

Wat blijft anders over dan de straat op te gaan? De gedachte achter demonstraties is dat ze mensen de ogen openen voor wat er speelt. Of dat je met demo’s de aandacht van de media trekt, en in één klap heel veel aandacht en sympathie verwerft. Bovendien, de regering kan toch honderdduizenden demonstranten niet negeren. O nee? De vredesdemonstratie in 1981 tegen de plaatsing van NAVO-kruisraketten in Nederland bracht meer dan 400.000 mensen op de been. Maar het Kabinet-Van Agt I trok zich er weinig of niets van aan. En wat hebben de Pegidaavondwandelingen bereikt? Of het voortdurende en felle protest van de Gele Hesjes, één van de bloedigste uit de Franse geschiedenis? Wat bereikten ze met protesteren in China, in Hong Kong, in Iran? Het is daarom zeer de vraag of demonstraties helpen om het tij radicaal te keren.

Dat de overheid lak heeft aan demonstraties wil nog niet zeggen dat ze graag ziet dat het volk zijn ongenoegen toont. Demonstraties knabbelen aan het beeld dat ze van zichzelf schetsen en doen hun reputatie geen goed. Daarom worden demo’s (niet alle!) tegengewerkt of op dubieuze gronden verboden. Heel effectief is om onwelgevallige demonstraties te framen als rellen en de deelnemers weg te zetten als relschoppers. Verloopt een demonstratie vreedzaam, dan forceert men rellen. Berichten en beelden van provocerend en buitenproportioneel hard optreden door de politie laten dat zien. Er zijn zelfs beelden van provocateurs die de ME reden verschaffen om keihard op te treden. Intimidatie, fysieke bedreiging en regelrecht geweld door de politie tijdens vreedzame demonstraties moeten onschuldige demonstranten of omstanders kopschuw maken om in het vervolg nog mee te doen. Je kunt ‘zomaar’ gewond raken of opgepakt worden. Er is veel geleerd van het uitputten en neerslaan van de protesten van de Gele Hesjes…

Van de media valt niets te verwachten. Demonstraties die niet politiek correct zijn, krijgen geen of alleen negatieve aandacht. In ieder geval bagatelliseren de media altijd het aantal deelnemers. Hoe kan het anders. De media zijn al jaren hun journalistieke kompas kwijt en kunnen ons absoluut niet meer helpen. Ze zijn niet meer in staat tot goed onderzoek, tot kritiek, tot scherpe vragen of tot objectieve verslaggeving. Ze bieden ook geen eerlijk podium waarop ‘de mensen’ aan het woord kunnen komen.

Dan maar rechtszaken tegen de overheid? Helaas hebben zulke rechtszaken het tegenovergestelde effect van wat men ermee beoogt. Neem de uitspraak van een rechter om de avondklok buiten werking te stellen. Met de snelheid van het licht kwam er een hoger beroep en… de Staat kreeg alsnog het verlangde gelijk. Het was een dikke middelvinger naar het volk, een signaal dat de gang naar de rechter een pad is dat doodloopt. Het zorgt alleen maar voor nieuwe jurisprudentie die de repressie van de overheid legitimeert.

Het zou mooi zijn als vakbonden en kerken zouden oproepen tot staking tegen het uitsluiten van mensen. Ze willen toch zo graag een inclusieve maatschappij? Maar nu dus even niet. Vakbonden kunnen bepalen of er een staking komt of niet. Maar omdat ze politiek ingekapseld zijn, valt van hen niets te verwachten. Het vakbondskader is de overheid graag ter wille en weet dat een ‘constructieve opstelling’ beloond wordt. Denk aan Kok, Rosenmöller, Stekelenburg, Jungerius en anderen. En de gevestigde kerken? Die hebben het te druk met het redden van het klimaat. Blijft nog het middel van de wilde staking. Dat werkt echter alleen bij een hoge mate van solidariteit. Niet de sterkste kant van de Nederlandse werknemer.

Als demonstraties niet helpen, wat dan? Bij onze antipoden riep de Australische Trump, Riccardo Bosi, op om het land lam te leggen: “We moeten het werk neerleggen. Vanaf nu gaat dit land staken tot deze schoften uit ons leven zijn verdwenen. Leg het werk neer, bedenk een excuus – stress, vakantie, wat dan ook – en zorg dat je de kerst haalt. Leg het land plat, maak het tot de kerst onbestuurbaar en daarna komt het goed.” Ja, als demonstreren niet helpt, wat dan?

Door:
Wim van Schaik
(voor www.ejbron.wordpress.com)