Wéér rampspoed uit China

(Door: H. Numan)

Het enige wat uit China komt en onverwoestbaar is zijn crises. Eerst het Sars virus. Toen het Covid-19 virus. En nu een onroerend goed crisis van wereldformaat. Heeft u wel eens van Evergrande gehoord? Ik niet, tot een dikke week geleden. Het blijkt dat dit een van de grootste vastgoedontwikkelaars van de wereld is. Of liever gezegd: was. Ze staan op het punt om failliet te gaan. Met een schuld van 300 miljard. Maar… dit is China, de Volksrepubliek China. Particulier bezit bestaat niet in China. Ja, er zijn beursgenoteerde bedrijven. Maar al die bedrijven zijn uiteindelijk eigendom van de CCP, de Chinese Communistische Partij.

Strikvraag: welke natie heeft een groter leger, Luxemburg of China? Het antwoord is: Luxemburg. De natie Luxemburg is eigenaar van het leger. China is dat niet. Daar is het leger onder beheer en ter bescherming van de CCP. Dat subtiele verschil betekent dat het Chinese leger, dat inderdaad vele malen groter is dan dat van Luxemburg, er in eerste instantie niet is om het land te verdedigen, maar de CCP. Hetzelfde is ook van toepassing op beursgenoteerde bedrijven. De CCP kan er op elk moment van de dag mee doen wat ze wil.

Omdat particulier bezit officieel niet bestaat, kunt u daar geen land of huizen kopen. U kunt het wel leasen, voor 70 jaar. De eigenaar van de grond zijn de provincies en de gemeentes. Eigenaar? Nou, meer de beheerder die het recht van verpachten heeft. De eigenaar is, jawel, de CCP. Dat leasen is de grootste en vaak enige bron van inkomsten voor gemeentes en provincies.

Het werkt min of meer zoals in Nederland. In het dorp koopt de gemeentesecretaris een perceel waardeloos bos. Vervolgens wordt het bestemmingsplan gewijzigd, en het waardeloze perceel is nu opeens een peperduur stuk grond voor een industrieterrein of de woningbouw. De gemeentesecretaris verkoopt zijn perceel, en kan rentenieren. De gemeentesecretaris doet het om zijn eigen zakken te vullen, in China is dat de manier waarop de gemeente of de provincie aan hun budget komen. Ze krijgen van de centrale regering bijna niets.

Dat land wordt geleased aan ontwikkelaars. Die ontwikkelaars verkopen flats vanaf de tekening, het land moet nog ontwikkeld worden, en de eerste paal is nog niet geheid. Vanaf 1980 opende de Chinese economie zich heel voorzichtig (en zeer beperkt), waardoor gewone mensen meer inkomen kregen dat ze enkel in onroerend goed kunnen stoppen. Het begin van een huizenbubbel.

Tegelijkertijd begon de CCP haar één-kind campagne. In China hecht men veel grotere waarde aan jongens dan aan meisjes, dus kwam er een geboorteoverschot aan jongens. Die jongetjes van toen zijn nu mannen die wanhopig op zoek zijn naar een bruid. Die er niet meer is … (dertig jaar geleden geaborteerd.) Gevolg: de overlevende meisjes zijn nu vrouwen, die kunnen kiezen wie ze willen. Mooi of lelijk maakt niets uit. Elke vrouw kan tegen haar vriend zeggen: voor jou tien anderen! Een man zonder minimaal een woning moet het doen met twee kipfiletjes of een spons en zachte zeep. Het wordt pas interessant als er ten minste twee huizen of appartementen op zijn naam staan. En een behoorlijke auto, zoals een Porsche.

Salarissen zijn flink gestegen sinds 1980, maar bij lange na niet genoeg om de onroerend goed bubbel bij te houden. Ouders en grootouders moeten hutje bij mutje leggen om de zoon bij te staan, en doen dat ook. Volgend probleem is kwaliteit. Die is er niet. Het is inmiddels eeuwen geleden dat China kwaliteit in de bouw stopte. “Met de Franse slag” is daar topkwaliteit. Het gebeurt regelmatig dat wolkenkrabbers wiebelen of zelfs instorten. Ook bruggen en wegen zakken regelmatig in elkaar. Ontploffingen van wrakke gasleidingen, waarbij soms vele mensen om het leven komen, worden zo veel mogelijk uit het nieuws gehouden. De prijs van zo’n slecht gebouwd huis is fenomenaal. U vindt woningen in Nederland onbetaalbaar? Dat is niets vergeleken met de prijs van een flatje in Beijing. Die gaan voor tien keer meer, en dan prijst de koper zich gelukkig met zijn spotgoedkope aanschaf. Waarbij u het drievoudige verdient van een vergelijkbare Chinees. Dus eigenlijk is het 30 keer zo duur.

De corruptie is ook fenomenaal. De gemeentesecretaris (CCP) leased land aan een ontwikkelaar – met een persoonlijk bedankje. Die ontwikkelaars kunnen dat land en dat bedankje betalen met aanbetalingen van kopers die vanaf tekening kopen. Dat geld wordt gebruikt om meer land te kopen, waarop nieuwe projecten gebouwd worden. Enzovoort. Gebrek aan kwaliteit was totaal geen probleem. Die flat was het volgend jaar minstens 10% toch meer waard. Meestal veel meer. De overheid wist donders goed dat er een onroerend goed crisis onderweg was. Maar ze konden er niet zo gek veel aan doen, veel te veel hoge CCP leden verdienden er een vermogen aan. Even zo goed werden dit jaar drie maatregelen ingesteld om de bubbel iets in te tomen. Er mag niet meer vanaf tekening verkocht worden. Bedrijven moeten een zeker eigen vermogen hebben (anders dan onroerend goed) en woningen moeten bewoonbaar afgeleverd worden.

Minimale eisen, maar zelfs dat kleine beetje is al te veel. Het eerste bedrijf dat daardoor aan het omvallen is, is Evergrande. In China de op een na grootste ontwikkelaar. Haar schuld is 300 miljard. Evergrande probeert natuurlijk met alle macht om aan een faillissement te ontkomen. Ze hebben de CCP gewezen op de mogelijke gevolgen, en passen dat nu toe in de praktijk:

Schuldeisers krijgen de keuze om hun schuld om te zetten in onroerend goed van Evergrande. Dat is een enorm risico. Geen enkele schuldeiser die daar een op een intrapt. Dat weet Evergrande ook, dus begon ze met 25% korting aan te bieden. Ook daar trapt niemand in. Maar op een gegeven moment wordt het aantrekkelijker: of het bedrijf gaat failliet en je bent alles kwijt, of je accepteert onroerend goed voor 25%-35% van de oorspronkelijke waarde. Heb je kans dat je er nog iets aan overhoudt. Gevolg is dat de prijzen van al het onroerend goed direct door de bodem zakken.

Dat proces is nu bezig en is een signaal naar de Chinese regering: als jullie ons niet helpen, dan dumpen wij al ons onroerende goed voor ontroerende prijzen op de markt. Dan heb je écht een onroerend goed crisis! Als dat even doorgaat, zakt de hele Chinese onroerend goed markt compleet in elkaar. Het gewone volk, met name de middenklasse, is dan het bokje. Er werkten iets van 300.000 man voor Evergrande. Die hebben nu geen werk, miljoenen mensen hebben binnenkort en geen woning en geen spaargeld. Dat kan de CCP heel duur komen te staan.

De Volksrepubliek China is alles behalve sociaal. Sterker nog, net zoals alle socialistische heilstaten is het de ergste meest onmenselijke kapitalistische samenleving mogelijk. Er is geen sociaal vangnet. Pensioen bestaat niet. AOW bestaat niet. Chinezen spreken over de 9-9-6 samenleving: ze werken van negen uur in de ochtend tot negen uur in de avond, zes dagen per week. Dat is niet een uitzondering, maar de regel. Overuren? Kennen ze niet. In ieder geval niet tijdens de gewone 9-9-6. China is nog steeds een ontwikkelingsland, maar wel met nucleaire wapens en 1,4 miljard inwoners.

Xi Jinping heeft al aangekondigd Evergrande kopje onder te laten gaan. Hij moet wel, want elke vorm van ondersteuning gaat regelrecht in tegen de partijpolitiek. Hij zit muurvast in zijn eigen retoriek. Maar Xi is Chinees, en dat betekent heel flexibel. Natuurlijk gaat de CCP, de staat dus, Evergrande geen cent steun geven. Dat is politiek onverkoopbaar. Wat hij wel kan (en vrijwel zeker gaat) doen is om alle Chinese banken en bedrijven stilletjes opdracht te geven Evergrande te steunen. Alle Chinese banken zijn indirect staatseigendom, dus zo’n stille hint is voor hen gewoon een bevel. Dat werkt uitsluitend en alleen voor echte Chinese banken en bedrijven. Niet voor buitenlandse banken en bedrijven, zoals de HSBC (The Hongkong and Shanghai Banking Corporation).

De HSBC is verreweg de grootste niet-Chinese bank in China. Enne … zeer beslist niet op het lijstje van meest gewaardeerde bedrijven van Xi. Dus als door de ontroerend goed crisis de HSBC, omvalt is dat voor president-voor-het-leven Xi een leuk extraatje. Hij zal Chinese bedrijven overeind houden, maar buitenlandse bedrijven? Die mogen van hem net zo hard omvallen als ze kunnen.

Dat Evergrande in problemen is, ach. Kunnen u en ik niet echt mee zitten. Probleem is dat ze in hun val de rest van de wereld meeslepen. De HSBC is een hele grote bank. Als die bank in serieuze problemen komt, werkt dat door op de rest van de wereld. Dat komt dan bovenop de Covid-19 crisis, die nog steeds gaande is. Met een seniele president en een super linkse regering in het Witte Huis en idem in Brussel en Berlijn. (Merkel word vrijwel zeker vervangen door iemand die nog veel linkser is.) Moge u in interessante tijden leven, zo luidt de Chinese vervloeking. Opeens zijn onze toch al interessante tijden nog veel interessanter geworden.

Door:
H. Numan
(voor www.ejbron.wordpress.com)