Egypte en de Arabische Lente – vijf lessen

(Door: Daniel Greenfield)

1. Geloof niets van wat je hoort

De Egyptische linkse rakkers sloten zich aan bij de Moslimbroederschap om Mubarak omver te werpen en om de militairen uit te dagen. In die heftige dagen op het Tahrirplein maakten ze de opvatting dat de omverwerping van Mubarak de Moslimbroederschap ten goede zou komen belachelijk.

Diezelfde linksen hebben nu samengewerkt met de militairen om een regering van de Moslimbroederschap omver te halen, waarvan ze ons vertelden dat die nooit aan de macht zou komen. Maar wees niet verbaasd als zij een jaar vanaf nu, nadat de militairen ook een verpletterende greep naar de macht doen, niet terug zullen rennen naar de Moslimbroederschap en de geschiedenis zich voor de derde keer op het Tahrirplein zal herhalen met spandoeken en vuurwerk en liederen die over de wil van het volk gaan.

En als dat gebeurt dan zullen noch de linksen noch de Moslimbroederschap zich ooit de tijd herinneren dat ze doodsvijanden waren. In plaats daarvan zullen ze doen alsof dat nooit het geval was, net zoals de Egyptische linksen ooit beweerden dat de Moslimbroederschap niet aan de protesten deelnam.

In het  Midden-Oosten wordt de politiek op een selectieve manier bedreven. Die is samenzweerderig en gebaseerd op wankele allianties tussen aartsvijanden om op korte termijn overwinningen te realiseren. Dat is de reden waarom de Moslimbroederschap het zo goed heeft gedaan, het is een van de weinige facties die aan lange termijn denken doet. Alle anderen denken niet verder dan over het winnen van het volgende gevecht, het aan de macht komen en daarna zal hun ondubbelzinnige geniale visie en de aanbidding van de mensen hen naar hun eindbestemming dragen. En daarna valt alles uit elkaar. Opnieuw.

2. Er is geen democratie, er heerst permanente chaos

Democratie in het Midden-Oosten is slechts een andere mogelijkheid om politieke verandering door te drukken. Het is niets anders dan ‘gepeupel in actie’, een staatsgreep of een invasie. Het is alleen maar een manier om de ene regering door de andere te vervangen. Het stemhokje gaat uit van een gevoel van recht en orde. Het legt heel weinig gewicht in de schaal in wetteloze samenlevingen.

In Egypte zijn massale protesten net zo’n legitiem middel om politieke veranderingen door te voeren als de stembus dat is. Waarschijnlijk is dat zelfs een betere methode. Het is moeilijker om protestbijeenkomsten van miljoenen mensen naar je hand te zetten dan miljoenen stemmen te vervalsen. De Arabische Lente stond voor politieke chaos in een wetteloze samenleving, niet voor sociale verandering en culturele verlichting.

Wie Egypte ook maar bestuur,t zal het steeds als een corrupte plek achterlaten, waar familie connecties belangrijker zijn dan verdienste, waar de armen heel veel moeite moeten doen om rond te komen, waar iedereen een hekel heeft aan iedereen, waar de politieke allianties in een oogwenk uiteenvallen en waar men wacht op een tiran die het heft in handen neemt en die daardoor enige stabiliteit inluidt.

3. Iedereen zal altijd een grondige hekel hebben aan Amerika

Over één ding kan men in Egypte het eens zijn; dat ze Amerika haten. En deze keer hebben ze bijna een geldige reden. Obama hielp met het omver werpen van de regering van Mubarak, maar zowel de Moslimbroederschap als de Egyptische liberalen wilden dat hij dat deed. Ze lieten hem met alle plezier knoeien met hun politiek om Mubarak te verwijderen. Nu beschuldigt Egyptisch links hem ervan dat hij steun heeft gegeven aan Morsi, maar zij waren degenen die de deur daarvoor hebben geopend.

De Moslimbroederschap, die van een ongekende Amerikaanse steun heeft geprofiteerd, klaagt Amerika ook aan, zelfs al werken het Witte Huis en het Ministerie van Buitenlandse Zaken er naar toe om er snel nieuwe verkiezingen door te krijgen en gedetineerden van de Moslimbroederschap vrij te laten.

De Egyptische liberalen en de Moslimbroederschap, de twee pressiegroepen die het meest hebben geprofiteerd van de val van Mubarak, hebben altijd al een hekel aan Amerika gehad. Ze haatten het land voordat we hen hielpen met het omver werpen van Mubarak. Ze haten het land nu. Zij zullen Amerika blijven haten, of het tegen hen is of hen helpt, of het hen geld geeft of hen bombardeert.

4. Fanatici en democratie gaan niet samen

Een van de meest onrealistische mythen om de democratie te bevorderen is, dat als terroristen in het politieke proces worden gebracht ze dan gematigder worden. Dat is niet zo. Fanatici sluiten geen compromis, omdat ze hun doelen op een zuivere manier willen bereiken. Ze wenden net zo lang compromissen voor totdat ze aan de macht komen. En dan wenden zij zich weer tot hun vroegere bondgenoten.

De doelstellingen van de Moslimbroederschap kwamen duidelijk uit haar motto naar voren. “Allah is ons doel. De profeet is onze leider. De Koran is onze wet. De jihad is onze weg. Sterven in de weg van Allah is onze hoogste hoop”. Niets daarvan biedt ruimte voor compromissen. Het houdt niet op met politieke verandering. In plaats daarvan is het, zoals bij de meeste fanatieke geloofsbelijdenissen, haar grote ambitie om haar inzet voor de volledige ideologische zuiverheid te laten zien door middel van de dood van de fanaticus.

Het politieke proces matigde de nazi’s of de communisten niet. Er was zelfs nog minder hoop dat het de Moslimbroederschap zou matigen, een organisatie waarvan de woordvoerders  een talent hebben om hun boodschap krachtig uiteen te zetten voor een westers publiek, maar die volkomen zijn toegewijd aan de absolute tirannie van hun doelstellingen.

5. De islamitische wereld heeft geen nieuwe denkbeelden

Ondanks de sociale media en de meningen die daar heersen, waren de onlusten tijdens de Arabische Lente onderdeel van een bekende cyclus die begint wanneer de wereldrijken, of het nu Rome of Groot-Brittannië is, zich hebben teruggetrokken uit een gebied en de lokale fanatici, de intellectuelen en de militairen gaan kibbelen over de manier waarop ze hun perfecte samenleving gaan opzetten.

Er is geen vooruitgang geboekt. Alle nieuwe zaken die aan het proces werden toegevoegd komen van buiten en worden gebruikt om oude doelen te dienen. De verkiezingsmachine en de verslaggeving daarvan door de sociale media zijn nieuwe instrumenten die worden gebruikt om oude rekeningen te vereffenen. En de uitkomst van de strijd is een terugkeer naar de oude vertrouwde patronen van een gebroken samenleving. Een samenleving zonder gezonde oude ideeën en zonder nieuwe ideeën is gedoemd om hetzelfde drama op nieuwe podia na te spelen. Westerse experts werden enthousiast door de vernieuwende enscenering en vergaten het script te lezen, of ze hebben zich misschien gerealiseerd dat het om dezelfde oude dialoog gaat in een nieuwe productie.

De drie opties zijn nog steeds; militair bewind, sterke man of theocratie. De Arabische Lente kantelde de regering van machthebbers en soldaten in de richting van de theocratie. Dat resultaat was zo modern als het Kalifaat. Nu is het leger weer tussenbeide gekomen. Uiteindelijk zal er een sterke man komen. Of een theocratie. Of een junta. En ze zullen doorgaan met het omverwerpen van elkaar.

Er kunnen wolkenkrabbers, kerncentrales, informatietoevoer uit de sociale media en duizend andere moderne elementen in dit mengsel komen, maar het is allemaal het decor dat ontworpen is voor een oud script en voor alle oude oorlogen. Waar geen gezonde ideeën zijn, kunnen geen positieve resultaten geboekt worden. Democratie is geen nieuw idee. De grondwettelijke waarborgen van de mensenrechten zijn dat evenmin. Dat zijn processen waarin een samenleving gezonde ideeën over het delen van de macht of de rechten van anderen in de praktijk brengt.

De islamitische wereld kan geen processen van meer geavanceerde samenlevingen gebruiken, totdat hij de sociale en morele vooronderstellingen die erachter schuil gaan, accepteert. Verkiezingen zijn slechts een proces. Hun resultaat is afhankelijk van de maatschappij. Wetten zijn ook een proces. Ze kunnen ofwel de uitvoering van diep gevoelde overtuigingen zijn of alleen maar woorden op papier.

De Arabische lente deed alsof het introduceren van nieuwe processen in samenlevingen die niet over nieuwe ideeën beschikken culturele leemtes zouden op vullen en die humaner zouden maken. Dat plan mislukte. Hervormingen beginnen niet met ontwikkelingen. Ze beginnen met een morele en intellectuele strijd. Slechts als eenmaal een consensus is gevormd, kan het proces worden ingevoerd om die consensus te implementeren. Zonder nieuwe ideeën zijn nieuwe processen gedoemd in de oude cycli en patronen terug te vallen. Op die manier werd de Arabische Lente  de Islamistische Winter en de Zomer van het Leger. De Moslimbroederschap heeft veel moderne opmaak, maar daaronder is het dezelfde oude boodschap die Mohammed schreeuwend vanuit de woestijn verkondigde.

Over Daniel Greenfield: Daniel Greenfield, een Shillman Fellow voor de journalistiek aan het Freedom Center, is een schrijver uit New York die zich richt op de radicale islam. Hij is een boek aan het afronden dat gaat over de internationale uitdagingen waar Amerika in de 21e eeuw mee wordt geconfronteerd.

Daniel Greenfield

Bron:

http://frontpagemag.com/2013/dgreenfield/five-lessons-from-egypt-and-the-arab-spring/

Auteur: Daniel Greenfield

Vertaald uit het Engels door:

Wachteres & Henk V.

(voor www.ejbron.wordpress.com)