Slechts vier JSF’s voor missies

Piloten van de Koninklijke Luchtmacht bij de Joint Strike Fighter (JSF), vorig jaar op de Eglin Air Force Base in Florida. Op deze basis is de internationale test- en trainingsfaciliteit van de JSF gevestigd. 

(Tekst: Harry La Croix)

Uit Trouw: Marno de Boer – 15-12-´14

Trouw: “Kan de luchtmacht de komende jaren nog wel buitenlandse veiligheidsmissies met straaljagers uitvoeren? Daarover geeft Defensie deze week meer duidelijkheid. Helder is al wel dat met het aantal van 37 JSF-jachtvliegtuigen dat het kabinet overweegt aan te schaffen Nederland niet veel missies aankan”.

Commentaar. Het gebazel begint al weer! Trouw vergeet gemakshalve dat we nog een paar F-16´s MLU operationeel hebben tot het jaar 2023 waarmee we, dankzij onze zeer kundige technici die de kisten uitstekend onderhouden, ondanks allerlei tekortkomingen in de levering van onderdelen, toch missies kunnen uitvoeren. Over de F-35: Eerst was er de vraag of we niet veel beter een goedkoper vliegtuig zouden aanschaffen. Uit onverdachte hoek kwamen weer de alternatieven langs die het socialistische Zweden nog wel even aan ons wilde slijten. Maar ze legden het allemaal af, want of een te oud toestel of een gemoderniseerd oud toestel. Dan komt de opmerking dat de aanschaf van de F-35 een hoop geld kost en moeten we wel zoveel hebben. Het land is te klein als wij daarvoor een hoop geld moeten uitgeven. Geld, waarvan men vindt dat het beter anders uitgegeven kan worden. Dus aan bodemloze putten als de Europese Unie, ontwikkelingssamenwerking, onderwijssalarissen, de zorgmanagers, nutteloze windmolens en de daarbij behorende zakkenvullende industrie of recent aan de asielindustrie.

Minister van Defensie Jeanine Hennis tijdens een werkbezoek aan het Nederlandse JSF-detachement, november 2013.

Trouw: Minister Jeanine Hennis stuurt vandaag of morgen (15 of 16 december) een definitief aankoopbesluit voor de Joint Strike Fighter naar de Kamer. Als er niets meer misgaat, tekent ze begin 2015 de contracten met fabrikant Lockheed Martin. De kosten voor 37 gloednieuwe gevechtsvliegtuigen bedragen 4,5 miljard, maar toch blijkt dit nauwelijks genoeg om vier toestellen permanent voor missies in te zetten. Hoe kan dat? Het antwoord luidt: die 37 toestellen zijn net genoeg voor de basistaken van de luchtmacht als training en bewaking van het Nederlandse luchtruim. Dan blijft er dus nauwelijks capaciteit over voor andere inzet:

Commentaar. Het aantal van 37 vliegtuigen is een politieke keuze, het is niet de keuze van de luchtmacht. De opleiding in de VS is de keuze van de luchtmacht. Daar is het altijd goed weer en de samenwerking met de US Air Force is heel belangrijk. Bovendien, het toestel wordt gefabriceerd in de VS.

Trouw: “In Nederland blijven er 32 toestellen achter en zijn er 37 getrainde piloten. Bij een veel groter aantal piloten dan vliegtuigen zouden de toestellen alleen al voor opleiding en training dusdanig worden belast dat ze sneller slijten en de exploitatiekosten flink stijgen.”

Commentaar. Het vliegtuig heeft een urenplafond. Hoe meer uren je ermee vliegt, hoe eerder dat plafond wordt bereikt (ze rekenen in vlieguren, omdat het vliegtuig geen kilometerteller heeft) en hoe eerder het vliegtuig dus in onderhoud gaat. Het is mij niet bekend om de hoeveel uur groot onderhoud van de F35 plaatsvindt, want dan wordt het vliegtuig geheel gestript, met boroscopisch onderzoek op haarscheurtjes en corrosie bekeken en weer in elkaar gezet, getest en vlieggereed gemaakt. In dock staan dus verscheidene vliegtuigen voor onderhoud en zullen modificaties moeten worden aangebracht aan elk vliegtuig als de fabrikant daartoe opdracht geeft. Hierdoor vliegt niet elke F-35 dagelijks, want er moet voor worden gewaakt dat het onderhoudsschema van de vliegtuigen het vliegen gaat beletten. Er staan vliegtuigen in onderhoud, ze worden gemodificeerd door updates die ontstaan bij ervaringen met elders vliegende F-35´s, enz. Er zijn vliegtuigen die constant beschikbaar zijn voor NAVO-taken en QRA in Nederland.

Trouw: “Defensie gaat ervan uit dat van de 37 piloten gemiddeld acht niet beschikbaar zijn vanwege ziekte, verlof of studie. Van de resterende 29 zijn 20 bezig met training en bewaking van het Nederlandse luchtruim. Intensieve training is nodig, omdat taken als luchtgevechten niet voorkomen bij een missie zoals in Afghanistan of Irak en de NAVO hoge kwaliteitseisen stelt aan een (leidende) rol bij operaties”.

Commentaar. Zie hier de beperkingen die de mens aanbrengt. Het gaat natuurlijk om gemiddelden. Het is niet waar dat 20 F35´s steeds vliegen: 1. Vanwege geluidhinder alleen al is dit niet haalbaar. 2. Vanwege het onderhoudsschema kun je niet 20 kisten dagelijks in de lucht hebben. 3. Er is ook wel eens een vliegtuig in reparatie voor de vervanging van een onderdeel. 4. Vanwege het weer. Volgens mij kan de vlieger het toestel pas goed beheersen als hij er steeds mee vliegt, waardoor hij de mogelijkheden en onmogelijkheden al vliegend en oefenend ontdekt. Een factor van belang is het weer, waardoor in Nederland niet altijd kan worden gevlogen. De luchtgevechten, dus het tactisch beoefenen van aanval en verdediging, kunnen wegens geluidhindernormen beperkt plaatsvinden en wel alleen boven de Noordzee. Ze vereisen de aanwezigheid van een tanker wil dat optimaal kunnen. De geluidhindernormen beperken het vliegen boven het vliegveld en stellen ook restricties aan het aantal take-offs en landings op een basis: De grens eenmaal bereikt, dan niet meer opstijgen of landen. Reeds nu mobiliseert de PvdA-Friesland in Leeuwarden om de JSF het vuur na aan de schenen te leggen, vermoedelijk zal Volkel hetzelfde lot ondergaan. De prijs van de vrijheid wordt betaald in geluidhindernormen……. Ondertussen bouwen de gemeentes rustig door in wijken die steeds dichter bij de vliegbasis liggen (denk daarbij aan het drama in de Hasseler Esch).

Trouw: “Dan blijven er negen piloten over om vier toestellen op missie te bemannen. Dat grotere aantal piloten is nodig voor een roulatiesysteem bij de lange en intensieve missievluchten, of om meerdere vluchten per dag uit te voeren. Maar of negen piloten haalbaar zijn, acht de Algemene Rekenkamer niet volledig onderbouwd. Defensie gaat ervan uit dat de luchtruimbewaking vanaf 2016 samen met België gedaan wordt, maar daarover zijn nog geen definitieve afspraken gemaakt. En als de JSF met onderhoudsproblemen te maken krijgt, zoals veel wapensystemen bij Defensie, kunnen ze minder worden ingezet”.

 Commentaar  Zoals bij vele kabinetsspeeltjes zitten plannen nog allemaal in het hoofd van onze nationale huppeltrut, de minister van Defensie. Ook België heeft te maken met de NAVO, die het land verplichtingen oplegt. België neemt veel minder F-35´s af dan ons land. Samenwerking kan, maar als België ons niet kan helpen, dan moeten we het toch zelf doen!

Trouw: “De problemen beginnen in 2018. In dat jaar worden de eerste JSF’s in gebruik genomen. In 2023 verdwijnen de laatste F-16’s. Maar in de allereerste periode, van 2018 tot 2025, zullen er geen vijf, maar negen toestellen in de VS staan. Dat is nodig om nieuwe systemen te testen en F-16-piloten opnieuw op te leiden op de JSF. Dat betekent minder trainingsuren in Nederland en dus minder gevechtsklare vliegers. Van 2023 tot 2025, als de F-16 er helemaal uit is maar er nog wel negen JSF’s in Texas staan, zullen er maar vier vliegers voor missies beschikbaar zijn.

Commentaar. We hadden natuurlijk gedacht, hier komen de F35´s en nu vliegen mannen. Zo gaat dat helaas niet. Er is een uitgebreide conversie nodig voor de vlieger, die van een derde generatie vliegtuig opeens in een vijfde generatie moet opereren. Dat vereist training in Texas om gefamiliariseerd te raken op de F35 en daarna zal in Nederland een theatre training volgen. Daar is tijd mee gemoeid en het hangt af van de snelheid waarmee de kisten worden geleverd. Tijd die we overigens niet hebben….. De levering van de F35 zal in de eerste plaats aan de Nederlandse eenheid in de VS plaatsvinden om zo snel mogelijk F-16 vliegers te converteren tot de F35. In Nederland hebben we er pas wat aan als we geconverteerde vliegers hebben. Meestal gaat dat zo. Zodra de conversie heeft plaatsgevonden, vliegt de vlieger zijn kist naar Nederland. Achter blijven dus de kisten die voor opleiding nodig zijn. De rekenmeester van Trouw weet ons te vertellen dat we maar vier vliegers hebben voor operationele missies. Het maakt zijn artikel sensationeel: We geven 4,5 miljard euro uit en we kunnen maar vier operationele missies aan. Het is een tijdelijk probleem dat altijd ontstaat als de luchtmacht overschakelt op een nieuw vliegtuigtype. Verder ontbreekt in dit verhaal de techneut, ook hij/zij ondergaat een conversie. En die is vele malen belangrijker! Hij/zij moet zorgen dat we kunnen blijven vliegen. Tenslotte ontbreken ook de vlieguren die worden gemaakt op de flightsim (de vluchtnabootser), waar de vlieger vertrouwd wordt gemaakt met alle mogelijke ‘vervelende’ situaties die tijdens het vliegen voorkomen.

Trouw: “De grote vraag is hoe Defensie denkt de periode 2018-2023 te overbruggen als er met een nog onduidelijke mix aan F-16’s en JSF’s gevlogen wordt. Volgens Hennis moet hiervoor ‘nog het nodige worden uitgezocht’ en zal vooral tijdens de testfase tot 2018 meer duidelijk worden.

Commentaar. Het zal toch niet waar zijn dat “er nog over moet worden nagedacht hoe we de periode van 2018 tot 2023 moeten overbruggen?” Momenteel neemt het luchtmachtdetachement in Texas deel aan vluchten met reeds geleverde F35´s. Daaruit valt toch op te maken welke problemen het vliegen met de F35 in combinatie met de F16 ondervindt? Alle daar aanwezige instructeurs zijn F-16 opgeleid!

Trouw: “Defensie wil er verder weinig over zeggen, maar er lijken twee scenario’s mogelijk. De eerste optie is dat de luchtmacht in de periode 2018-2025 regelmatig geen missie uitvoert. Dat staat op gespannen voet met de veiligheidsanalyse van het kabinet. Die houdt ‘ernstig rekening met een langdurige periode van instabiliteit in de directe omgeving van Europa’ en ziet militaire missies als een middel om daar wat aan te doen. Een terughoudende opstelling zal ook politiek lastig uitvoerbaar zijn. Na de opmars van de Islamitische Staat kwam juist vanuit de Kamer deze zomer sterke druk om ‘iets’ te doen, ook al zat de luchtmacht eigenlijk al aan haar maximale inzet met missies in Afghanistan en de Baltische staten”.

Commentaar. Natuurlijk zal Defensie niet zeggen dat ze de krijgsmacht hebben kapotbezuinigd, waardoor we tegen onze bondgenoten vaak nee moeten verkopen. Het niet deelnemen aan missies is uiterst nadelig voor de vaardigheid en de geloofwaardigheid van onze vliegers en ons land. Laat staan dat deze bezuinigingen op zich al op gespannen voet staan met de dreiging. Maar wat wil je als het kabinet alle tanden uit de krijgsmacht trekt. . . dat het ambitieniveau nog even hoog is? Schrijver laat Mali even buiten beschouwing.

Trouw: “Militairen zeggen niet graag nee tegen een uitzending, dus als oplossing wordt de inzet boven Irak nu deels gehaald uit trainingsuren. Defensie verwacht dat pas in 2016 de achterstand is ingehaald en alle vliegers weer op het gewenste niveau zijn. Als die optie ook bij intrede van de JSF wordt gekozen, zou dat bijvoorbeeld betekenen dat Nederlandse vliegers niet in staat zijn de hypermoderne JSF te gebruiken in luchtgevechten, of niet meer zoals in Afghanistan de leiding kunnen nemen over een internationaal eskadron jachtvliegers”.

Commentaar. Knappe conclusie.

Epiloog

De journalist van het dagblad Trouw verdient waardering voor zijn artikel. Jammer alleen dat een pleidooi ontbreekt om gauw wat te doen aan de tandeloze marine, de tandeloze landmacht en de tandeloze luchtmacht. En het schijnt, gegeven de vele tv-advertenties, moeilijk te zijn geschikt personeel te vinden voor het vliegen. Of zou het komen dat men angstig is om, eenmaal gekozen voor Defensie, ontslag aan je broek te krijgen omdat de politiek weer iets wil afstoten?!

Door:
Harry La Croix
(voor www.ejbron.wordpress.com)