Waarom wordt de 1000-jarige geschiedenis van de Arabisch-islamitische slavenhandel verzwegen?

Slavenmarkt in Zabid in Jemen, 13e eeuw.

(Vertaling: E.J. Bron)

“Eenheidsfront van de ontkenners”, of: Waarom vindt de meer dan 1000-jarige geschiedenis van de Arabisch-islamitische slavenhandel niet plaats in de algemene herinnering?

Rondom de migratie van vooral zwarte Afrikanen via de Middellandse Zeeroute naar Europa worden steeds opnieuw ongehoorde verhalen verteld. Vaak lijkt het erop alsof de migranten op hun reis veel ergere dingen meemaken dan in hun thuislanden, waaruit ze vanwege de vreselijke toestanden zogenaamd gevlucht zijn. Zo deden in augustus 2017 videobeelden de ronde op internet van regelrechte slavenveilingen in Libië. De Amerikaanse zender CNN stuurde een donkergekleurde verslaggeefster naar het Noord-Afrikaanse land om te onderzoeken wat er waar is aan deze verhalen. In de buurt van Tripoli kon ze zo´n veiling observeren, de organisatoren zouden niet bang geweest zijn ontdekt te worden, schetste ze in een interview met een collega. Ook Duitse media berichtten eind 2017 uitvoerig over de moderne vormen van slavernij in verband met de “vluchtelingencrisis”.

Genoemd werd echter ook Mauritanië, een streng islamitische staat in het noordwesten van Afrika, waarvoor het ministerie van Buitenlandse Zaken onlangs nog weer een reiswaarschuwing had gepubliceerd. Mauritanië, dat aan de West-Sahara, Algerije, Mali, Senegal en in het westen aan de Atlantische Oceaan grenst, is echter grotendeels verschoond gebleven van de door het Westen aangewakkerde “Arabische Lente”. Alleen al deze omstandigheid duidt erop dat er voor de daar heersende slavernij wellicht oorzaken zijn die weinig te maken hebben met westelijke invloeden. De gemiddelde burger weet waarschijnlijk maar weinig over dit thema, hij kent de slavernij hoogstens als fenomeen van de Oudheid en in de Nieuwe tijd door de massale deportatie van zwarten naar Amerika. Andere verschijningsvormen zijn nauwelijks aanwezig in het publieke bewustzijn.

Dit hiaat in de kennis wilde ongeveer tien jaar geleden Tidiane N´Diaye, een antropoloog uit Senegal, sluiten. In 2008 verscheen zijn boek over het thema in het Frans, twee jaar later onder de titel “De versluierde volkerenmoord – De geschiedenis van de islamitische slavenhandel” ook in de Duitse taal. Tegelijkertijd had ook de historicus Egon Flaig uit Rostock in zijn boek “Weltgeschichte der Sklaverei” (2009) veel ruimte gegeven aan dit tot nu toe onderbelichte, explosieve thema. In het kader van de militaire expansie van de islam hebben Arabieren in de vroege middeleeuwen in Afrika vaste voet gekregen en zijn er in de onderworpen  gebieden mee begonnen een florerende slavenhandel in noordelijke richting te vestigen – en wel bijna 13 eeuwen lang, tussen 650 en 1920. Wat er in die periode gebeurde, staat gelijk aan een volkerenmoord, oordeelt N´Diaye.

Het begin van dit weinig roemrijke hoofdstuk in de Arabisch-islamitische geschiedenis kan gedateerd worden in het jaar 652, 20 jaar na de dood van de profeet Mohammed. Aan de overwonnen koning van de Nubiërs werd door een islamitische generaal, Emir Abdallah ben Said, een verdrag opgedrongen, dat vastlegde: “Jullie leveren dit jaar 360 slaven van beiderlei kunne, die uitgekozen worden onder de besten van jullie land en overgedragen worden aan de imam van de islam. Ze moeten allemaal onberispelijk zijn.” Oude mensen en pre-puberale kinderen werden niet geaccepteerd. Vanaf dat moment transporteerden moslims miljoenen zwarte Afrikanen op twee routes naar het noorden: over land door de Sahara naar Noord-Afrika of per schip naar de Arabische wereld en tot in het Verre oosten. In het jaar 869 kwamen tienduizenden slaven in Basra, in het huidige zuiden van Irak, in opstand. Pas 14 jaar later kon de opstand worden neergeslagen.

Moslims hadden bijna duizend jaar lang het monopolie op de handel met zwarte Afrikanen, voordat zo langzamerhand de eerste Europeanen op dit terrein opdoken. Binnen een periode van ongeveer 450 jaar ontrukten zij ongeveer 12 miljoen mensen aan het zwarte continent, de doden niet meegerekend, die naar Noord- en Zuid-Amerika en naar het Caribische gebied werden gedeporteerd. Via de islamitische slavenhandel werden “in totaal vermoedelijk tot 15 miljoen Afrikanen naar de islamitische kernlanden tot aan China gedeporteerd; dat zijn schattingen, zij reiken tot 17 miljoen.” Dat schrijft Charlotte Wiedemann in een essay, dat begin 2012 verscheen in “Le monde diplomatique”. Ook N´Diaye gaat uit van 17 miljoen betrokkenen, ook hier zonder diegenen die bij de overvallen op de dorpen vermoord werden of tijdens de zware transporten om het leven kwamen.

Wanneer je de “trans-Atlantische” slavenhandel met die van de moslims vergelijkt, vallen er twee belangrijke verschillen op. Ten eerste: de Europeanen gebruikten het model van de slavernij bijna uitsluitend in hun koloniën, terwijl de aanhangers van de profeet ook de economie in hun thuislanden deels op het fundament van slavenarbeid baseerden. Ten tweede: islamitische slavenhouders duldden niet dat hun menselijk eigendom zichzelf vermenigvuldigde. Daarom werden alle jongens en mannen in principe gecastreerd. Dus niet alleen het huispersoneel of harembewakers, maar iedereen. Moslims voerden deze operaties, die veel doden eisten, niet zelf uit, maar droegen deze taak aan christenen op. Met in de eerste plaats de Egyptische Kopten. In tegenstelling tot de VS bestaan er daarom tegenwoordig ook nauwelijks nakomelingen van de vroegere slaven in de Arabische wereld.

De vraag welke rol de koran en “racisme” bij dit thema speelden, is omstreden. Tidiane N´Diaye benadrukt dat de koran alleen het tot slaaf maken van moslims zou verbieden, niet echter dat van “ongelovigen”. Dat de koran de institutie van de slavernij in principe zou toestaan, schrijft ook Charlotte Wiedemann. De heilige tekst beschrijft echter eveneens de vrijlating van slaven als daad van vroomheid. De profeet zelf zou naar men zegt 63 slaven gehad en hen enkele weken voor zijn dood vrijgelaten hebben. Wiedemann ziet de geschiedenis van de islamitische slavenhandel eerder als een “ontaarding” van de oorspronkelijk in de koran heersende geest, die bezield zou zijn door de gelijkheid van alle mensen. En Ulrich Baron wees er in de “Welt Online” in 2010 droog op dat het er bij citaten uit de koran altijd weer op aan zou komen wie ze citeert en desbetreffend interpreteert.

Zo ziet het er ook ongeveer uit bij het “racisme”. N´Diaye is er van overtuigd dat dit al aan de wieg van de islamitische slavenhandel heeft gestaan. Het bewijs daarvoor zou vooral de castratie zijn, waarmee verhinderd moest worden dat de verachte zwarten zich zouden voortplanten. Wiedemann ziet dat omgekeerd. Pas door het inzetten van zwarten voor “lagere werkzaamheden” zou zich een denigrerende houding van de slavenhouders hebben ontwikkeld – tot het moment dat het Arabische woord voor “slaaf” zich ontwikkeld zou hebben tot synoniem voor de zwarten. Het bewijs is de islamitische verachting van zwarten, bijvoorbeeld door een citaat van Ibn Chaldoen, een historicus en politicus uit de 14^e eeuw: “De enige volkeren die de slavernij accepteren, zijn de negers, op grond van hun lage menselijke natuur lijken ze op dieren.” Aldus citeert de “Tages-Anzeiger” (Zwitserland) de laatmiddeleeuwse geleerde.

Wat meer met elkaar eens is men het dan bij de vraag waarom de islamitische slavenhandel zo succesvol uit het algemeen bewustzijn werd verdrongen en zelfs niet tot thema wordt gemaakt door zwarte activisten. Een deel van het antwoord is, dat dan immers ook de medeplichtigheid van de eigen “elites”, de stamvorsten en koningen, op de korrel genomen zou moeten worden. N´Diaye ziet bovendien een Afrikaanse variant van het “Stockholm-syndroom” aan het werk, een solidariteit van Afrikaanse en Arabische moslims, die gebaseerd zou zijn op de gezamenlijke religie en de vijandigheid tot het Westen, dat voor de wreedheden van de koloniale tijd verantwoordelijk zou zijn. Daarom zou men dit pijnlijke hoofdstuk uitschakelen en “de aandacht liever vestigen op de schuldigen die iedereen al kent: de Europeanen en de Amerikanen.”

Dat ziet Charlotte Wiedemann ook zo: “Wie het tot slaaf maken door Arabieren en door Afrikaanse moslimleiders tot thema maakt, moet zich laten verwijten het geloof aan te vallen en het spel van het Westen mee te spelen.”

Nog verder gaat de door Wiedemann als “anti-islamitische kruisvaarder” belasterde Egon Flaig. “Afrikaanse intellectuelen vormen een eenheidsfront van eensgezind ontkennen om de westelijke cultuur de schuld van de slavernij te geven.” Natuurlijk werden er inmiddels ook herstelbetalingen geëist. Per slot van rekening zou het niet de eerste keer zijn dat de blik op de geschiedenis door actuele, niet zelden materiële, belangen bepaald wordt.

Bron:
http://zuerst.de

Vertaald uit het Duits door:
E.J. Bron
(www.ejbron.wordpress.com)