Met opgeheven hoofd…

(Door: Theresa Geissler)

(Hoe de overwinning van het Realisme een ware triomf wordt, als tevens het normbesef zegeviert over de emotie.)

Wie herinnert zich niet de Amerikaanse televisieserie “Roots” naar het boek van Alex Haley? Over het verhaal als zodanig ben ik niet van plan het te gaan hebben, noch over de vraag in hoeverre het een authentieke of eerder een fictieve geschiedenis is geweest. Ik wil dit artikel alleen graag beginnen met een scène, die ik onthouden heb uit zo ongeveer het einde van het eerste seizoen:

De Amerikaanse Burgeroorlog is inmiddels achter de rug en de zwarte slaven in het zuiden van de VS bevrijd. Tenminste … De eerste Ku-Klux-Klan’ers, die de nederlaag niet kunnen verkroppen, maken illegale jacht op alles wat zwart is en geven wie ze maar te pakken krijgen rituele afranselingen “als afschrikwekkend voorbeeld voor alle ‘niggers’ die hun verplichtingen niet nakomen.” Totdat Tom Harvey, de achterkleinzoon van stamvader ‘Kunta Kinte’, de andere zwarten in de omgeving weet te mobiliseren om de rollen om te draaien door jacht te gaan maken op hun belagers. Tenslotte krijgen ze een ‘Klanleider’ metterdaad te pakken, waarna ze hem hetzelfde lot willen laten ondergaan als al zijn eerdere slachtoffers: hij wordt op vergelijkbare wijze aan een boom gebonden (is, tussen haakjes, inmiddels al zijn bravoure kwijt en smeekt, lafhartig jankend, om genade: “No….please, Tom, please….”). Tom Harvey, aangemoedigd door de zwarte omstanders, heft de zweep…. om hem, opeens misselijk van de hele situatie, te laten zakken: Hij kán het niet, merkt hij. “Let him go…. I don’t do it.” Meevoelbaar? Onbegrijpelijk? Of zelfs verráderlijk, althans naar zijn voormalige lotgenoten toe? Laten we het antwoord maar even opschorten en de tijd eerst zo’n 80 jaar vooruitzetten, c.q. de oceaan oversteken naar Europa ….

Amsterdam, de weken vanaf de vijfde mei 1945: De bevolking is uitzínnig van vreugde over het aanbreken van de vrijheid na vijf jaar bezetting; de emoties en frustraties nemen een hoge vlucht!  Landverraders en collaborateurs oppakken, te grazen nemen … Juist degenen die tijdens de bezetting niet over de natuurlijke moed beschikten om zich aan te sluiten bij het verzet en zich dientengevolge de hele oorlog hebben zitten verbijten, zien hun kans schoon: dolenthousiast staan ze opeens vooraan bij het uitdelen van de blauwe BS-banden en halen de op te pakken NSB’ers uit hun huizen, nog vóór hun superieuren (veelal voormalige actieve verzetslieden) het doen. Het gaat er vaak allesbehalve zachtzinnig aan toe, op zichzelf te begrijpen, al maakt zowel de instinctieve haat als de onprofessionaliteit van deze naoorlogse strijdkrachten hun aanpak….tja …  onprofessioneel. Er worden grenzen overschreden, meer dan bij arrestaties door strijders van het eerste uur, die zich beter bewust zijn van wat ze doen (en die trouwens vaak al werktuiglijk de genoegdoening hadden van wat ze TIJDENS de bezetting hadden gewaagd, waardoor ze zich mider hoefden te ‘bewijzen’). Hoe het ook zij: Het soort lieden dat zich geroepen voelde om tot daden over te gaan op het moment dat de kust v r i j was, zou normaal gesproken niet geselecteerd zijn om mee te doen aan het oppakken van… ja, landverraders, maar desondanks nog steeds ménsen van vlees en bloed. Maar dit was nu eenmaal de chaotische toestand van ná 5 mei 1945…

Landverraders had je in soorten en de zogeheten “moffenmeiden” waren uiteraard een gemakkelijke klus, ook voor de onprofessionele naoorlogse BS’er. Was in verreweg de meeste gevallen het aanknopen van een relatie met ‘de bezetter’ feitelijk hun enige ‘misdrijf’, juist over hén barstte in de praktijk de ‘volkswoede’ in alle hevigheid los: Als geen andere categorie landverraders viel hen het kaalscheren, onderdompelen in menie en daarop het in het openbaar tentoonstellen ten deel, enerzijds gevoed door de “zedelijke verontwaardiging” die zich ten aanzien van vrouwen toen nog veel meer deed gelden dan ten aanzien van mannen, en verder…. ach, ze waren, zoals opgemerkt, een gemakkelijke prooi. “Geknipt” voor het slag lieden dat de hele oorlog geen póót had durven uitsteken.

Een klein, bewegend document, afkomstig uit het archief van onze gewaardeerde mede-commenter Gerard de Boer, dat ik van Youtube plukte en met zijn toestemming hier mocht gebruiken – hartelijk dank, Gerard – geeft een “aardige” impressie van de uitzinnigheid, ja zelfs de dierlijkheid van de omstanders, de ijzige vastberadenheid van de ‘executeurs,’ de machteloosheid van de slachtoffers, het totale ontnemen van alle menselijke waardigheid….

 

De vraag, die zich nu aandient, luidt onherroepelijk: Vonden deze gebeurtenissen terecht plaats? En dan luidt om te beginnen het antwoord: Officieel in ieder geval niet. ’t Betrof hier eigenrichting, die niet alleen door geen enkele rechtbank was opgelegd, maar dat zelfs niet kón worden, omdat dit soort sancties reeds vanaf het midden van de 19^e eeuw uit de annalen van het strafrecht waren geschrapt, evenals de openbare executies en de publiekelijke lijfstraffen. Ongetwijfeld moet de oorzaak hiervoor worden gezocht in de verandering in het menselijk denken, die met de komst van de Verlichting, midden 18^e eeuw, in gang was gezet, en waardoor humaniteit en empathie de kans kregen om zich te ontwikkelen.

Inzichten moeten groeien: Was men gedurende de Middeleeuwen nog algemeen van oordeel dat veroordeling tot de kaak/het schandblok als een zeer lichte vorm van bestraffing kon worden beschouwd, aangezien de veroordeelde immers noch het leven, noch het één of andere lichaamsdeel verloor, zeker met het aanbreken van de Verlichting groeide het besef dat GEZICHTSVERLIES niet zelden dieper ingreep in een mensenleven dan wat dan ook. Zelfs zó diep, dat het in feite aan geen sterfelijk wezen, ook niet aan een gerechtelijke autoriteit, was, om een medemens iets dergelijks op te leggen. Dat was, en is, grotendeels een gevoelskwestie, voor velen aanvankelijk te onbepaald om onder woorden te kunnen brengen, maar daarom nog wel een besef dat begon dóór te dringen.

Het aspect ‘gezichtsverlies’ kreeg vervolgens ook zijn beslag op andere vormen van bestraffing: Vanuit hetzelfde oogmerk werden langzamerhand de openbare geselingen afgeschaft, en zelfs de openbare executies, hoewel gezichtsverlies in dat laatste geval voor de veroordeelde zelf na  voltrekking uiteraard geen rol meer speelde. Het hand afhakken, evenals het brandmerken, ging dezelfde weg, óók alweer met het oog op dat gezichtsverlies vanwege de permanente zichtbare verminking. Er hing hier dus veel met elkaar samen.

En dan die éne soort straf met zijn ‘onterende’ karakter: Het openbaar te kijk zetten, het publiekelijk vernederen, de straf, kortom, die juist op dat gezichtsverlies gerícht was… Nu, juist daarvan begon het tot de samenleving door te dringen dat dat karakter overbodig (en dus ongewenst) was, omdat het feit van arrestatie en veroordeling ook buiten het waarnemingsgebied van de omstanders al gezichtsverlies genoeg opleverde:Een openbare te kijk-stelling daar bovenop, louter om te ‘ont-eren’, was overdone, besefte men ten langen leste, zonder precies te kunnen zeggen waaróm. Maar het inzicht groeide. Rees de vraag: Is dat dan het ergste? Dan zal in vele gevallen het antwoord geweest zijn: Och, het ergste….Je dóet dat gewoon niet, met niemand. En dat was het dan. In Nederland werden, in dorpen zowel als steden, kaak, schandblok en wat dies meer zij, vanaf ca. 1800 steeds minder in gebruik genomen; in 1854 werden deze vormen van ‘ont-erende bestraffing’ officieel afgeschaft met algemene instemming.

De gebeurtenissen van na 5 mei 1945 werden dus door geen enkele gerechtelijke instantie gesteund. Dat ze niettemin plaatsvonden, kwam doordat men de bevolking, uitzinnig en na 5 jaar bezetting hoe dan ook belust op vergelding, eenvoudig niet meer in de hand had: Men heeft wel degelijk pogingen ondernomen om bepaalde gebeurtenissen te voorkomen c.q. te verhinderen, maar er bleek vaak, zeker gedurende de eerste paar weken, geen kruid tegen gewassen… Wat overigens NIET betekende dat iederéén er goedkeuring of zelfs maar begrip voor kon opbrengen, ook niet tijdens die “emotionele” periode. BS’ers als mijn vader, die daarvóór actief in het verzet hadden gezeten en dikwijls genoeg met gevaar voor eigen leven actie hadden ondernomen, leverden juist om die reden hun BS-armbanden na enige dagen weer in, aangezien ze hóndsberoerd werden van deze toestanden en er op geen enkele manier meer bij betrokken wilden zijn, nu gebleken was dat ze er weinig of niets tegen konden doen. Nog vele decennia na de Bevrijding, als het af en toe tijdens visites en dergelijke weer eens ter sprake kwam, hoorde je de mensen uit de nuchter-burgerlijke kring van mijn ouders onveranderlijk zeggen: “Nee… Het valt wel te verklaren, waardoor het kwam, maar góed was het daarom nog niet: Was serieus nagegaan of die meiden iets écht strafbaars gedaan hadden – onderduikers bij hun vriend verraden of zo; had ze in dát geval zonder poespas opgepakt, had ze op grond dáárvan berecht -voor een officiële rechtbank – en gevonnist, maar dít….Nee.” Hoe ongelofelijk het nu misschien voor sommigen klinkt, dat soort geluiden hoorde je dus óók bij minstens een deel van het Nederlandse volk, zij het niet al te doordringend. De stem van de Zwijgende…. wat? Meerderheid…?

Maar we moeten dan ook niet vergeten dat die generatie van onze ouders nog niet algemeen was beïnvloed door het gedachtegoed van de Frankfurter Schule: Inmiddels zijn in elk geval wij, de Realisten, ervan doordrongen dat het systematische afbraakproces van dat gedachtegoed zijn werk doet: Niet bij onszelf, maar des te meer bij alles wat maar enigszins zweemt naar línks: Van liberaal Links en christelijk Links (D66 en CU) via ‘sociaal-geëngageerd’ Links (GL, SP) naar éxtreem-Links (Antifa), allemaal zijn ze wel in meerdere of mindere mate doordrenkt van het “Weg-met-ons” of minstens van het “land, volk, grenzen, zo belangrijk is dat toch niet”, en al helemaal van het “Nationale Trots=fout begrip.” Gooi daar ter completering dan nog wat geloof in het belang van de ‘gender-gelijkheid’ en de ‘multicultuur’ tegenaan en de chaos is helemaal compleet. In zekere zin kan men zich zelfs afvragen of deze weg van globalisering, van het teniet doen van de nationale trots, het vernietigen van het nationale zelfbewustzijn, niet leidt tot een algemene afstomping, waarbij het aspect “gezichtsverlies” wel degelijk aanwezig ís, maar niet meer wordt getéld. En dat is erger dan dat het niet meer zou bestáán: Met zo’n mentaliteit is de maatschappij weer geheel terug in de meest duistere periode van de geschiedenis der beschaving …

Maar dat is dan ook de mentaliteit die juist LINKS zich allang heeft eigen gemaakt: We zien het aan de talloze voorbeelden uit de geschiedenis van ná ’45:

– Aan de “satirische” programma’s van linkse signatuur, die vooral uitblonken in het bijtend-spottend op de hak nemen van politieke tegenstanders en waarbij voortdurend op de man/vrouw werd gespeeld.

– Aan de politieke “aksies” van Links, waarbij de strategie vooral bestond uit het verbaal en/of fysiek schofferen van de “tegenstander”. Te denken valt bijvoorbeeld aan SP-activiste Saar Boerlage, die in 1986 haar (tenslotte nota bene geslaagde) protesten tegen de Olympische Spelen in Amsterdam vooral kracht bijzette door passanten letterlijk onder te spugen! Te denken valt ook aan de tomaat, symbool van diezelfde SP, waarvan gesuggereerd werd dat politieke opponenten (Janmaat!) hem “in hun gezicht gesmeten konden krijgen.” Bij het linkse kunstenaars-initiatief “Aksie Tomaat” dat het “burgerlijke theater en de burgerlijke acteurs” van de Bühne probeerde te verdrijven, gebeurde dat trouwens in de praktijk! (Te kijk-stelling…? Maar enfin…)

-Aan de kotstaarten, waarop Pim Fortuyn destijds tijdens een optreden in het openbaar door actievoerders werd vergast. Men moet, dat zien we ook hier weer, over een bepaalde mentaliteit beschikken om niet alleen met dergelijke fecaliën metterdaad aan de slag te gaan, maar ze vervolgens openlijk te benútten en aldus het aspect van wálgelijkheid evenzeer, zo niet erger, aan zichzélf te laten kleven als aan hun mikpunt. Maar dat is dus Links: De feministen van de jaren ’70 en ’80 deden tijdens hun demonstraties om abortusrecht niet anders met hun zakjes urine, stront en, inderdaad, kots, alsmede met hun gebruikte tampons, die met verve naar ordebewaarders en passanten werden gesmeten.

En last but not least doet in deze tijd de Antifa iets soortgelijks met verfbommen, of, gevaarlijker, vuurwerk en traangas: Wie hun gedachtegoed niet is toegedaan, kan letterlijk van alles naar zijn hoofd krijgen: Overtuigen door te vernederen/verminken; dat is Links.

Als wij, Realisten, die normaal gesproken wèl beschikken over Nationale Trots en fier op hun eigen identiteit, ons nadrukkelijk van deze linkse mentaliteit willen distantiëren, dan ligt het voor de hand dat hierbij op de eerste plaats de wil vereist is om niet in dezelfde fout te vervallen. Open deur, maar tegelijkertijd soms behoorlijk moeilijk: Mens blijft mens en geen mens is van nature volmaakt. Het befaamde/beruchte “Oog om oog, tand om tand”, zoals dat zoveel eeuwen vóór Chr. al door de Mesopotamische Hammoerabi werd geïntroduceerd, is om die reden altijd blijven inslaan, maar uiteindelijk niet bevorderlijk voor het bereiken van echte verandering. Wanneer men dus, zoals hier, waarneemt, dat Links, in haar streven naar globalisme, onder meer teruggrijpt op de aloude manier van bestrijden, van vergelden dat leidt tot GEZICHTSVERLIES van de tegenstander, dan is het een goede zaak om ernaar te streven zèlf die verleiding te weerstaan.

Natúúrlijk hoeft men hierbij niet te streven naar “het toekeren van de andere wang: Vergelding is in principe niet onredelijk en zelfs noodzakelijk om de samenleving haar nu eenmaal onontbeerlijke gevoel van “genoegdoening” niet te ontnemen. Er moet wél kunnen worden vergolden, als de aard van het delict (hier bijvoorbeeld: landverraad) dat vereist. De vraag is alleen op welke manier. En dat lazen wij dus uit het bovenstaande: Op de manier die zo weinig mogelijk gezichtsverlies met zich meebrengt, niet meer dan noodzakelijk, zogezegd.

Dit is mogelijk door de benadering van de delinquent zo rechtlijnig mogelijk te laten verlopen: Aanhouding als hij van een ernstig vergrijp wordt verdacht, in bewaring stelling om dezelfde  reden, voorgeleiding voor een rechtbank of tribunaal, dat de zaak zo veel mogelijk to the point beoordeelt, véroordeling op grond van die béoordeling. En dan de straf die daarop volgt ook consequent toepassen, zónder automatische kwijtschelding van een deel ervan. Echte tegemoetkomendheid hoeft de persoon in kwestie niet te ervaren, wél een normaal-correcte behandeling, in het besef dat hij, wat hij ook op zijn geweten mag hebben, toch in elk geval biologisch een mens van vlees en bloed is zoals wij allen. En: Zélfs bij déze to-the-point- aanpak doet het gezichtsverlies zich automatisch tóch al gelden door de publiciteit die met deze hele gang van zaken gepaard gaat. Ergo is dan meteen aan déze sanctie voldaan, zodat een extra portie daarbovenop zijn doel voorbijschiet.

Het is overigens niet ondenkbaar dat van tijd tot tijd ook bij een Realíst gedachten postvatten volgens het principe “Oog om oog, tand om tand”: Die neiging is niet meer dan menselijk en op zichzelf uitstekend te begrijpen. De vraag is dan echter wat hij er uiteindelijk mee dóet, of hij het op het moment surprême in praktijk brengt. Zoals de Quaker John Fox al stelde: De gedáchte is geen zonde, alleen het in praktijk brengen ervan. We kunnen alle soorten wraakzuchtige gedachten koesteren, die in ons opkomen, maar wat slechts essentieel is, is of ze in daden worden omgezet. Komt het tot dat eerste, dus in dit geval tot het doelgericht vernederen uit vergelding of ‘om te overtuigen’, dan doen wij precies dat wat Links standaard in haar genen heeft zitten en zal er niets ten goede veranderen. Voelen wij, Realisten, echter het weldadige van de voldoening dat wij deze verleiding weten te weerstaan, de emotie aldus níet te laten winnen van ons normbesef….

Ja, dan zal, daar ben ik eerlijk van overtuigd, de overwinning van het Realisme compleet zijn: Géén glorieuze gebeurtenis met een “zwarte bladzijde”, zoals in mei ’45, maar een ware, schitterende triomf, waarop ook de volgende generaties onverdeeld trots op zullen terugkijken…Met opgeheven hoofd!

Door:
Theresa Geissler
(voor www.ejbron.wordpress.com)